Choroby układu oddechowego to najczęściej pojawiające się stany chorobowe, jakie występują zarówno u dzieci, jak również i u dorosłych. To one są przyczyną jednej z największych ilości zgonów na świecie. Liczba osób borykająca się z niewydolnością oddechową wzrasta w zatrważającym tempie.
Ludzie chorują, zmagają się z wieloma dysfunkcjami, a problemy ze strony układu oddechowego uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. Czym więc są choroby wirusowe układu oddechowego, a czym bakteryjne? Co jest przyczyna ich powstawania i czy wszystkie można leczyć? Na te i na wiele innych pytań postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Jakie są choroby układu oddechowego?
Wyróżnia się dwa typy chorób układu oddechowego. Jedną z nich są choroby obturacyjne, drugą z kolei choroby restrykcyjne. Pierwsze związane są z ograniczeniem przepływu powietrza w płucach. Można więc tutaj wymienić takie choroby, jak: astma oskrzelowa, mukowiscydoza, przewlekłe zapalenie oskrzeli, a także POCHP, rozedmę czy też rozstrzenie oskrzelowe. Drugie związane są ze zmniejszeniem pojemności płuc. Najczęściej występującymi są między innymi: śródmiąższowe choroby płuc, sarkoidoza, pylice płuc czy też gruźlica i nowotwory.
Jeżeli chodzi o anatomiczny podział chorób, te możemy również podzielić na dwa rodzaje. Pierwsze to choroby górnego odcinka układu oddechowego, które dzielą się na: choroby nosa, jamy nosowej, a także zatok nosowych, gardła, krtani i tchawicy. Drugie z kolei to choroby dolnych dróg oddechowych i tutaj wymienić można: choroby płuc, oskrzeli, ale także oskrzelików i pęcherzyków płucnych.
Objawy chorób układu oddechowego
Wśród najczęściej występujących objawów chorób układu oddechowego zaliczyć możemy katar i kaszel. Są one rodzajem infekcji lub jedną z reakcji alergicznych. Ponadto, pojawia się także ból gardła, charakterystyczna chrypka. Jeśli powyższe objawy utrzymują się dłużej, niż trzy dni, wówczas niezbędna jest pomoc lekarska. W przypadku zaś duszności, nie można ich absolutnie lekceważyć, dlatego że mogą być one objawem astmy lub rozedmy płuc.
Oddech ma ogromne znaczenie
W przypadku układu oddechowego, istotne znaczenie ma sam oddech. Zdrowa osoba powinna wykonywać minimum 20 oddechów na minutę. Oczywiście istotna jest tutaj także i głębokość samego oddechu. Jeśli taki oddech i częstotliwość jest odpowiednia, dotlenienie organizmu również jest na dobrym poziomie. Każdy, kto ma problem z ,,dobrym” oddechem, automatycznie nie dotlenia swojego organizmu tak, jak powinien, co ma znaczenie dla poprawności funkcjonowania całego organizmu. Trenując, a więc uprawiając różnorodne aktywności fizyczne, poprawia się jakość pracy tego układu, dlatego też warto dbać o zdrowy styl życia, bowiem ma on wpływ i na układ oddechowy i na cały organizm. W końcu sport to zdrowie!
Przyczyny chorób układu oddechowego
Układ oddechowy ma za zadanie umożliwić odpowiednią wentylację, a więc dostarczenie do komórek krwi tlenu, jednocześnie przy usunięciu dwutlenku węgla i pary wodnej. Tylko sprawnie działający układ oddechowy jest w stanie takie zadanie wykonać. Jeśli pojawiają się choroby, te powodują jego dysfunkcje, co wpływa znacząco na ograniczoną wentylację. W ten sposób do krwi dociera mniej tlenu, co w konsekwencji prowadzi do niedotlenienia.
Główne przyczyny chorób układu oddechowego to:
Największym zagrożeniem dla układu oddechowego jest jakość powietrza, jaką wdychamy. Dotyczy to zarówno zanieczyszczeń, które znajdują się w środowisku zewnętrznym, jak również i jakości powietrza w pomieszczeniach, w których przebywamy.
- dym papierosowy
Zarówno palenie papierosów, jak również i przebywanie w pomieszczeniach, w których znajduje się dym tytoniowy, znacząco wpływa na nasz stan zdrowia, jak również i pracę układu oddechowego. Palenie papierosów przyczynia się do rozwoju raka płuc czy też POChP.
Nieodpowiednio zbilansowana dieta powoduje przede wszystkim otyłość i nadwagę, a to z kolei znacząco wpływa na pracę układu oddechowego. Pojawia się bezdech senny, występuje zadyszka, problemy z oddychaniem. Utrzymanie odpowiedniego BMI ma ogromny wpływ na cały organizm człowieka
- brak aktywności
Brak aktywności w życiu także przyczynia się do zwiększenia otyłości i nadwagi, powodując problemy ze sprawną pracą układu oddechowego. Co więcej, brak ruchu to słaba kondycja, stąd też nawet niewielki wysiłek powoduje ogromne problemy z oddychaniem.
- genetyka
W chorobach układu oddechowego, duże znaczenie ma także i sama genetyka. Zachorowanie na POChP czy też na mukowiscydozę związane jest z mutacją genu, stąd też na pewne stany chorobowe w obrębie układu oddechowego nie mamy wpływu, bo decydują o nich geny.
Jak zapobiegać chorobom układu oddechowego?
Zarówno choroby układu oddechowego u dzieci, jak również i u dorosłych mają swoją przyczynę. Tak ważne i istotne jest więc to, aby zwrócić uwagę na profilaktykę chorób układu oddechowego i zdroworozsądkowe podejście do tematu.
Celem takiej profilaktyki jest zapobieganie chorobom lub wczesne ich wykrycie, a tym samym także leczenie danych dolegliwości. Profilaktyka może przyjąć różny charakter: wczesna - dążenie do realizacji zasad zdrowego stylu życia, pierwotna - zapobieganie chorobom i wtórna - wczesne wykrycie choroby i jej leczenie.
Profilaktyka układu oddechowego to przede wszystkim:
- zrezygnowanie z palenia bądź chronienie siebie przed zapaleniem
- unikanie miejsc, w których przebywa się w dymie tytoniowym, czyli ochrona przed biernym paleniem
- aktywność fizyczna dopasowana do swoich możliwości, aby ułatwić wymianę gazową, zwiększyć pojemność płuc i wzmocnić przeponę oraz mięśnie oddechowe
- postawienie na zdrową, pełnowartościową dietę oraz utrzymanie prawidłowego wskaźnika BMI
- unikanie stresu i sytuacji, które wywołują nerwowe sytuacje i złe przez to samopoczucie
- kontrolne badania, a więc przynajmniej raz do roku wykonanie rutynowej kontroli swojego stanu zdrowia
Jakie badania diagnostyczne przy rozpoznaniu chorób układu oddechowego?
W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, istotne znaczenie ma wizyta u specjalisty. Ten powinien wziąć pod uwagę między innymi prawidłowość wdechów i wydechów pod względem ich częstotliwości i głębokości, ruchy klatki piersiowej, pracę mięśni brzucha, krążenia oboczne, nacieki na klatce piersiowej, tarcie opłucnej czy drganie piersiowe. Bardzo ważnymi badaniami są: spirometria, bronchoskopia, tomografia płuc, RTG klatki piersiowej, USG jamy opłucnej, morfologia krwi z rozmazem. Istotne znaczenie mają testy alergiczne, ANCA, ANA< ACPA czy RF. Należy także sprawdzić stężenie IgG, IgA i IgM w surowicy czy też bodypletyzmografia.
Jak leczyć choroby układu oddechowego?
W przypadku, gdy postawiona zostanie diagnoza, kolejnym bardzo ważnym elementem, jaki musi podjąć pulmonolog jest zastosowanie odpowiedniego leczenia. Istotne jest więc zastosowanie leków. I tak mogą to być:
- leki wykrztuśne
- leki przeciwkaszlowe
- leki hamujące reakcje alergiczne
- leki rozszerzające oskrzela
- leki pomocnicze
Istotne znaczenie ma także rehabilitacja w chorobach układu oddechowego, której głównym celem jest przywrócenie pojemności życiowej płuc, zmniejszenie ataków duszności i poprawienie tolerancji na wysiłek fizyczny.
