Higrometry

Co to jest higrometr?

Higrometr, inaczej zwany wilgotnościomierzem, to urządzenie służące do wyznaczania wilgotności powietrza, a także pomiaru temperatury, ciśnienia oraz temperatury punktu rosy (temperatury skraplania pary wodnej zawartej w powietrzu), który poprzez systematyczną kontrolę i regulację wilgotności stanowi pomocny sprzęt w likwidowaniu niedogodności związanych z nadmierną wilgotnością w pomieszczeniach.

Współczesne higrometry występujące najczęściej w wersji elektronicznej są najbardziej precyzyjnymi i dokładnymi urządzeniami – odczyty z czujników aktualizowane są na bieżąco, dzięki czemu mają znikomą granicę błędu. Higrometr elektroniczny można polecić do zastosowań domowych oraz profesjonalnych. W wielu branżach to niezastąpione rozwiązanie.

Współczesne elektroniczne higrometry posiadają wiele rozbudowanych funkcji, takich jak wyznaczanie temperatury powietrza, określanie najwyższej i najniższej osiągniętej temperatury oraz wskazywanie najwyższego i najniższego stężenia pary wodnej w powietrzu. Większość higrometrów elektronicznych, obok wskazań dotyczących wilgotności powietrza, wskazuje również temperaturę powietrza. Znajdują one również zastosowanie w systemach automatycznego powiadamiania i reagowania na zmiany wilgotności powietrza.

Jaki higrometr wybrać?

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów higrometrów – włosowe, kondensacyjne, elektroniczne oraz psychometry.

Obecnie najczęściej wykorzystywaną grupą urządzeń do pomiaru wilgotności powietrza są higrometry elektrolityczne. Są dokładne i proste w użyciu. Bardzo precyzyjnie określają wilgotność powietrza w oparciu o specjalny czujnik, który wychwytuje zmiany w oporności oraz przewodności. Są często używane w systemach ogrzewania i klimatyzacji, a także wszelkiego rodzaju nawilżaczach.

Higrometry kondensacyjne w kształcie metalowego lub szklanego, schładzanego naczynia. Wilgotność powietrza w higrometrach kondensacyjnych obliczana jest na podstawie temperatury i skraplania pary wodnej na  elementach urządzenia. Mając dane temperatury punktu rosy, ciśnienia atmosferycznego i używając tabeli, można wyliczyć wilgotność powietrza. Do samych obliczeń wykorzystać można specjalnie do tego stworzone kalkulatory internetowe.

Innym rodzajem są psychometry, których budowa opiera się na dwóch  termometrach - suchym i mokrym. Wykorzystuje zjawisko hamowania pary wodnej przez powietrze wilgotne i przyspieszania go przez powietrze suche. Termometr suchy pokazuje temperaturę otoczenia. Termometr mokry natomiast wyposażony jest w zbiorniczek na rtęć i obłożony łatwo chłonącym wilgoć materiałem. Na podstawie różnicy temperatur można wyliczyć wilgotność powietrza. Im wyższa wilgotność powietrza, tym niższą temperaturę wskazuje termometr mokry.

Do najstarszych typów wilgotnościomierzy należą tradycyjne higrometry włosowe. Urządzenia te cechują się dosyć dużym marginesem błędu - nawet do 7%. Ich prosta konstrukcja jest odporna na uszkodzenia. Higrometr włosowy działa w oparciu o specyficzne właściwości włosa ludzkiego lub końskiego, a obecnie także włókien syntetycznych lub bawełnianych, które pod wpływem wilgoci zmieniają swoją długość. Wówczas wskazówka higrometru włosowego, która pokazuje na podziałce odczyt, w połączeniu z włosem lub włóknem reaguje na zmianę jego długości.

Jak sprawdzić wilgotność powietrza w domu?

Aby prawidłowo odczytać wilgotność powietrza w pomieszczeniu z higrometru pokojowego, należy kontrolować wartości wskazywanych przez niego parametrów – wilgotności właściwej, względnej i bezwzględnej oraz temperatury punktu rosy. Wilgotność względna (RH) określa poziom zawartości pary wodnej w powietrzu w stosunku do jego maksymalnej wartości, wyrażona procentowo. Ta wartość jest podawana np. w prognozach pogody. Wilgotność bezwzględna (dv) stosowana jest do określenia poziomu wilgotności 1 m³ powietrza, który wyrażony jest w gramach. Wilgotność właściwa (r) oznacza zawartość pary wodnej w 1 kg powietrza. Temperatura punktu rosy (Td) podawana jest w stopniach Celsjusza i określa minimalną temperaturę skraplania się pary wodnej w powietrzu, przy aktualnie panującym ciśnieniu atmosferycznym oraz wilgotności. 

Jaka powinna być wilgotność w domu?

Wilgotność względna powietrza, w której człowiek najlepiej się czuje powinna oscylować między 40% a 60% RH. Wilgotność na tym poziomie jest optymalna dla zdrowia, ale także odpowiednia dla mebli i innych elementów wyposażenia znajdujących się w pomieszczeniach. Odpowiedni poziom wilgotności panującej w domu wpływa na bardzo wiele czynników – ogólne zdrowie i samopoczucie domowników, a nawet odpowiada za prawidłowy wzrost domowych roślin.

Nieodpowiednia wilgotność może doprowadzić do wymiernych strat, szczególnie w takich miejscach jak magazyny produktów żywnościowych, archiwa, laboratoria, czy muzea. W mieszkaniu najbardziej zagrożone są wilgotne miejsca, takie jak łazienka czy kuchnia, gdzie poprzez wytwarzanie pary wodnej w powietrzu przez mycie i gotowanie wilgotność powietrza wzrasta. Zbyt suche powietrze może prowadzić do rozwoju pleśni i grzybów. Oprócz tego, jest niekomfortowe dla domowników, powoduje uczucie suchości w ustach, nosie oraz drapanie w gardle i trudności w oddychaniu, a także niszczenie podłóg i mebli. Pleśń rozprzestrzenia się poprzez zarodniki, które z łatwością są przenoszone przez powietrze i osadzane na ścianach. Zarodniki pleśni do kiełkowania i do wzrostu potrzebują pewnej wilgoci i źródła składników odżywczych, które znajdują się często na ścianach.

Pleśń może być już widoczna jako ciemne, charakterystyczne plamy na ścianie. Obecność widocznych grzybów w pomieszczeniu może znacząco wpływać na zdrowie. Długotrwała ekspozycja np. podczas przebywania w pomieszczeniu z zawilgoconą instalacją klimatyzacyjną pełną pleśni i grzybów sprzyja powstawaniu alergii, a nawet zwiększa ryzyko zachorowania na raka. Takie warunki w konsekwencji prowadzą do powstawania infekcji, zwłaszcza wśród osób o obniżonej odporności. Dlatego tak ważne jest systematyczne kontrolowanie wilgotności powietrza w pomieszczeniach.