Test ciążowy to test pozwalający wykryć produkowaną przez trofoblast gonadotropinę kosmówkową (hormon beta hCG). Gonadotropina kosmówkowa to hormon produkowany głównie w ciąży, którego obecność świadczy o zagnieżdżeniu się jaja płodowego w błonie śluzowej macicy. Testy ciążowe różnią się czułością na hCG, dlatego też szczególnie we wczesnym stadium ciąży mogą być zróżnicowane pod względem skuteczności.

Kiedy zrobić test ciążowy?

Hormon beta hCG wydzielany jest przez łożysko i zapłodnioną komórkę jajową, gdy jajo przyczepi się do ściany macicy. Oznaczany jest w moczu lub we krwi. Wzrost poziomu hCG występuje do 2-3 miesiąca ciąży, a zaczyna się od 7 dnia po zapłodnieniu. Wyniki testu będą miarodajne nie wcześniej niż 8 dni po zbliżeniu i owulacji. W odpowiedzi na pytanie - po jakim czasie można zrobić test ciążowy - zaleca się wykonanie testu ciążowego w terminie spodziewanej miesiączki, czyli na około 14 dni od uwolnienia komórki jajowej.

Wyróżnia się trzy rodzaje testów ciążowych: domowy test ciążowy wykonany samodzielnie oraz laboratoryjny test moczu i laboratoryjny test krwi, które muszą być wykonane w warunkach specjalistycznych.

Domowy test ciążowy cieszy się dużą popularnością ze względu na jego ogólną dostępność, szybkość uzyskania wyniku oraz zachowanie prywatności. Przed użyciem każdorazowo należy się zapoznać się z instrukcją obsługi.

W tradycyjnych testach domowych wynik pozytywny oznacza ciążę i jest sygnalizowany przez pojawienie się dwóch kresek w okienku wyniku — w obszarze (C) i w obszarze (T), przy czym kreski te mogą być intensywne, lub kreska w obszarze (T) może być znacznie jaśniejsza od kreski w obszarze (C), co również sygnalizuje obecność ciąży. Wynik negatywny, czyli brak ciąży zaznacza się widocznością pojedynczej linii w obszarze (C) i brakiem zarysowania linii w obszarze (T). Test należy powtórzyć, jeżeli wystąpi wynik błędny jeśli w okienku wyniku testu tradycyjnego nie pojawi się żadna linia lub w przypadku zarysowania linii w obszarze (T) przy jednoczesnym braku linii w obszarze (C).

Z kolei w ciążowych testach cyfrowych pojawienie się ciąży jest sygnalizowane na wyświetlaczu za pomocą symbolu (+) lub komunikatu słownego (tak), i analogicznie brak ciąży oznacza symbol (–) lub komunikat słowny (nie). Test ciążowy cyfrowy wynik błędny zaznacza się komunikatem (error) lub brakiem jakiegokolwiek komunikatu.

Rodzaje testów ciążowych

Domowe testy ciążowe różnych producentów mogą się od siebie różnić ze względu na cenę i rodzaj testu i czułość. Wśród domowych testów ciążowych wyróżnia się testy płytkowe, testy strumieniowe oraz testy cyfrowe.

Płytkowy test ciążowy jest najczęściej wybieranym testem jest płytka wyposażona w dwa okienka - na mocz i odczyt wyniku. Mocz pobierany za pomocą pipety z pojemniczka na mocz (dołączonych do opakowania) jest aplikowany do okienka. Po upływie około 1 minuty obecność hormonu beta hCG lub jego brak ukazuje się w okienku wyniku. Po upływie powyżej 5 minut test może dawać błędny wynik z powodu zachodzących reakcji chemicznych.

Strumieniowy test ciążowy jest wyposażony w zdejmowaną ochronkę na pasku testowym przeznaczonym do aplikacji moczu oraz dwa pola do odczytu. Trzymając za uchwyt, należy umieścić końcówkę testu pod strumieniem moczu do całkowitego zamoczenia. Następnie pasek testowy należy znów przykryć ochronką i zaczekać na ukazanie się wyniku. Wynik testu jest miarodajny po około 5 minutach. Po upływie wyznaczonego w instrukcji czasu test może pokazywać wynik błędny.

Paskowy test ciążowy to test w formie sztywnego paska, który po wypakowaniu należy zanurzyć w zbiorniku na mocz w kierunku strzałek umieszczonych na pasku do głębokości określonej dołączoną miarką. Pasek należy przytrzymać przez około 10-15 sekund, aż do ukazania się czerwonego zabarwienia na pasku. Miarodajny wynik ukazuje się po ok. 3-10 minutach od wykonania testu. Po upływie czasu wyznaczonego w instrukcji test może wskazywać błędny wyniki.

Testy ciążowe cyfrowe są najbardziej zaawansowanym rodzajem domowych testów ciążowych. Charakteryzują się sposobem odczytywania wyników - są wyposażone w wyświetlacz elektroniczny w miejscu, w którym w tradycyjnych testach zaznaczają się kreski.

Ciąża pozamaciczna a test ciążowy

Ciąża pozamaciczna (ektopowa) to stan, w którym zapłodniona komórka jajowa zagnieździła się poza macicą, nie dając potrzebnych do rozwoju ciąży warunków, takich jak odpowiednia przestrzeń i tkanka odżywcza. Ze względu na nieprzystosowanie tych organów do rozrostu płodu, taki stan może doprowadzić do krwawienia i stanowić zagrożenie dla życia przyszłej matki. W większości przypadków miejscem implantacji zarodka przy ciąży pozamacicznej jest jajowód, ale zdarzają się też miejsca zagnieżdżenia w jajnikach, narządach jamy brzusznej, czy też szyjce macicy.

Ciąża pozamaciczna nie różni się symptomami od normalnej ciąży, dlatego jest niezwykle trudna do zdiagnozowania. Rozpoznanie ciąży pozamacicznej stawia się przy podwyższonym poziomie hormonu beta-HCG we krwi bez oznak ciąży w jamie macicy oraz po wykonaniu USG ginekologicznego.

Działanie testu ciążowego opiera się na wykrywaniu obecności hormonu beta-hCG, niezależnie od miejsca implementacji komórki jajowej. Dlatego też przy ciąży pozamacicznej test ciążowy może pokazać wynik pozytywny.

Pozytywny test ciążowy a brak ciąży lub negatywny test ciążowy a pojawienie się ciąży

Należy pamiętać, że domowy test ciążowy wykonany zbyt wcześnie może pokazywać wynik dodatni w ledwo widoczny sposób i pojawia się ryzyko odczytania go jako wynik negatywny. W niektórych przypadkach pomimo zaistniałej ciąży, domowe testy mogą pokazać negatywny wynik - wówczas, jeżeli dolegliwości nadal się utrzymują i miesiączka nie wystąpiła, test wymaga powtórzenia za kilka dni lub wizyty w przychodni w celu wykonania laboratoryjnego testu z krwi. W sporadycznych przypadkach mogą także wystąpić testy z wadą produktu. Producenci zapewniają o 95-99% skuteczności domowych testów ciążowych, co oznacza, że minimalne ryzyko błędu występuje zawsze. W tym wypadku najdokładniejszymi, najbardziej miarodajnymi są ciążowe testy laboratoryjne.