Elektrody EKG to jedne z niezbędnych akcesoriów medycznych stosowanych przy badaniu elektrokardiograficznym do oceny pracy mięśnia sercowego w celu wykrycia ewentualnych zaburzeń. Elektrody ekg, wraz wyświetlaczem, klawiaturą, kablem ekg i drukarką termiczną są niezbędnymi elementami niewielkiego urządzenia do oceny pracy serca - elektrokardiografu.
Serce, jako główny element układu krążenia, w organizmie ludzkim spełnia funkcję pompy rozprowadzającej krew po ciele, umożliwiając odżywienie i dotlenienie komórek. Zdrowe serce umożliwia działanie wszystkich narządów, natomiast występowanie chorób serca powoduje zaburzenia funkcjonowania całego organizmu, stanowiąc jedną z najczęściej występujących przyczyn śmierci. Podstawowa diagnostyka chorób serca to przede wszystkim badanie elektrokardiograficzne (EKG), a informacje uzyskiwane w wyniku badania ekg pozwalają na skuteczne rozpoznawanie chorób serca.
Elektrokardiografia (EKG) jest nieinwazyjnym i bezbolesnym badaniem, które opiera się na zebranych potencjałach elektrycznych przewiedzionych na powierzchnię skóry, powstałych w wyniku przepływu prądu w sercu. Badanie ekg w sposób pośredni polega na rejestracji elektrycznej czynności mięśnia sercowego z powierzchni klatki piersiowej w postaci różnicy w napięciach przechodzących przez dwie elektrody ekg. Nowoczesne elektrokardiografy wykonują zaawansowaną automatyczną analizę i interpretację wyniku badania ekg, potrafią bezbłędnie wykryć przebyty zawał serca. Badanie elektrokardiografem jest nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne dla pacjenta, a także nie wymaga specjalistycznego przygotowania oraz przestrzegania pewnych zasad po jego przeprowadzeniu.
Wynik ekg (elektrokardiogram) prezentowany jest w formie graficznej w postaci krzywej ekg, zbudowanej z powtarzających się części, przy czym pojedyncza część odpowiada jednemu pełnemu cyklowi serca od momentu napłynięcia krwi do przedsionków, poprzez skurcz przedsionków i komór, aż do momentu wypompowania krwi z serca. Elektrokardiogram na opisie EKG pokazuje zapis pracy serca, dla osoby zdrowej jest to rytm zatokowy, a dla osoby chorej zakłócony arytmiami komorowymi lub arytmiami przedsionkowymi. Wynik badania ekg drukowany jest następnie na specjalnym papierze milimetrowym bądź oglądany przez lekarza na ekranie monitora, dostarczając mu informacji na temat funkcjonowania serca pacjenta. Interpretacja elektrokardiogramu wymaga fachowej wiedzy lekarskiej.
Jak działają elektrody ekg?
Dokładne monitorowanie pracy serca, oparte na wysokiej jakości zapisie EKG ma kluczowe znaczenie dla uzyskania rzetelnej diagnozy. Elektroda ekg musi być przystosowana do konkretnego typu badania EKG, spełniając specyficzne wymagania w zależności od rodzaju badania. Elektrody stanowią połączenie pomiędzy pacjentem leżącym nieruchomo w czasie badania a elektrokardiografem. W badaniu elektrody ekg umieszczone są na klatce piersiowej pacjenta i na kończynach (odprowadzenia kończynowe).
Pomiar różnicy napięcia uzyskiwany z dwóch elektrod ekg zachodzi pomiędzy utworzonymi sztucznymi biegunami - dodatnim i ujemnym - wytwarzanymi bezpośrednio przez konkretną elektrodę ekg lub przez połączenie obu elektrod. Uzyskanie wielu odprowadzeń jest możliwe dzięki wprowadzeniu kilku dodatnich i ujemnych biegunów. Ilość odprowadzeń elektrod jest zależna od rodzaju wykonywanego badania EKG, na przykład w dokładnej diagnostyce zawału serca konieczne jest uzyskanie 12 odprowadzeń, natomiast rozpoznanie migotania komór jest możliwe przy uzyskaniu jednego odprowadzenia.
Elektrody ekg powinny być skonstruowane tak, aby były wygodne w aplikacji, bez konieczności poświęcania czasu na ich przygotowanie. Szczególnie dotyczy to elektrod do EKG spoczynkowego. Elektroda ekg powinna umożliwiać łatwe usunięcie z ciała pacjenta. W swoim użytkowaniu powinny zapewniać pacjentowi maksymalny możliwy komfort podczas badania. Równie ważna jest ich niezawodność i jakość sygnału.
Z kolei żel używany podczas badania powinien zapewniać dobry kontakt elektryczny nawet w przypadku owłosionej skóry, jednocześnie nie powodując podrażnień skóry pacjenta. Zapis elektrod powinien odznaczać się dobrą jakością i być szybko uzyskiwany. Decydującymi o tym czynnikami są sensor elektrody czy odpowiednio dobrany pod względem parametrów wilgotny żel stosowany pomiędzy skórą człowieka a sensorem. Istotne przy badaniu jest też stosowanie odpowiedniego kleju, czyli takiego, który zapewni dobre przyleganie elektrod co najmniej 48 godzin, zapobiegając ich przemieszczaniu po skórze człowieka. Ponadto, elektroda ekg musi być wykonana z trwałych materiałów, takich które umożliwiają skórze oddychanie (włóknina), w szczególności przy monitorowaniu długookresowym. Dlatego też elektrody ekg są opracowywane tak, aby były dostosowane do specyficznych potrzeb, uwzględniając wszelkie aspekty określonych sytuacji.
Elektrody ekg - rodzaje elektrod
Należy pamiętać, że precyzyjny wynik badania ekg jest zapewniony przez zastosowanie odpowiednio dobranych elektrod ekg. Pod tym kątem można zaklasyfikować rodzaje elektrod biorąc pod uwagę różne czynniki. Inne elektrody ekg stosowane są w zależności od tego czy badanym pacjentem jest dziecko, noworodek, czy osoba dorosła, a nawet osoba o bardzo wrażliwej skórze. Z kolei biorąc pod uwagę rodzaj monitorowania, wyróżnia się elektrody ekg do badania spoczynkowego, krótkookresowego, długookresowego Holter, rejestracji zdarzeń, czy też podczas rtg, ct i mri. Rodzajem elektrod stosowanych do badania elektrokardiograficznego są elektrody kończynowe klamrowe i elektrody gruszkowe przedsercowe.
Ze względu na sposób mocowania wyróżnia się elektrody ekg jednorazowe samoprzylepne o charakterystycznym kształcie nadające się do mniejszych powierzchni oraz elektrody ekg wielorazowego użytku - elektrody klipsowe delikatnie zaciskające się na kończynach pacjenta podczas badania spoczynkowego i elektrody przyssawkowe wyposażone w gumową gruszkę wytwarzającą podciśnienie stosowane do odprowadzeń z klatki piersiowej.
