Blog sklepu medycznego Kredos

Wśród licznych, występujących chorób największego mięśnia w organizmie człowieka są wady zastawek serca. Te możemy podzielić na wrodzone, które tworzą się jeszcze w czasie życia wewnątrzmacicznego i nabyte, które dotyczą procesów chorobotwórczych i ich konsekwencji dla serca.

Zastawki w sercu odgrywają niezwykle ważną rolę i do prawidłowej pracy i serca i całego układu krwionośnego, ich odpowiednia praca ma kluczowe znaczenie. Wszystkie bowiem cztery zastawki serca wpływają na pracę pompy mięśniowej, a więc i tym samym na tłoczenie krwi do organizmu. Wady zastawek serca są bardzo niebezpieczne, zarówno dla zdrowia, jak i życia osób chorych. Jakie są ich rodzaje? Czy można z nimi normalnie żyć? Czy są sposoby na ich leczenie?

Zastawki serca - rodzaje

Wyróżnia się następujące zastawki w sercu:

• przedsionkowo - komorowe
  • Zastawka dwudzielna, zwana przedsionkowo - komorową lewą, mitralną, dwupłatkową
  • Zastawka trójdzielna, zwana przedsionkowo - komorową prawą, trójpłatową

• półksiężycowate czyli tętnicze
  • Zastawka aorty
  • Zastawka pnia płucnego

Zastawki serca - czym one są?

Zastawki serca to błoniaste przegrody w sercu. Składają się one z tkanki łącznej i zbudowane są z ruchomych płatków, jak również i pierścienia, skąd określenie zastawka trójdzielna- ma trzy płatki i zastawka dwudzielna - ma dwa płatki. Umieszczone są one między komorami serca, a naczyniami głównymi. I tak:

• Zastawka aortalna umieszczona jest w lewej komorze, w ujściu aorty
• Zastawka pnia płucnego  umieszczona jest w prawej kolorze, w ujściu pnia płucnego
• Zastawka trójdzielna umieszczona jest między prawym przedsionkiem, a prawą komorą
• Zastawka dwudzielna umieszczona jest między lewym przedsionkiem, a lewą komorą. 

Funkcją zastawek serca jest prawidłowa praca przepływu krwi. Otwierając i zamykając się przez 24 godziny na dobę, umożliwiają one przepływ krwi w odpowiednim kierunku, bez możliwości jej cofania się, co odgrywa niezwykle istotną rolę. To właśnie dzięki nim krew przepływa z serca do płuc i reszty ciała. Kiedy następuje skurcz komór, zastawki przedsionkowo - komorowe zamykają się, co powoduje odcięcie odpływu krwi do pni tętniczych. W ten sposób krew może być wtłoczona do przedsionków. Kiedy z kolei następuje rozkurcz serca, zastawki otwierają się i krew napływa z przedsionków. Cały ten mechanizm sprawia, że krew płynie w jednym kierunku, nieprzerwanie przez 24 godziny na dobę.

Wady zastawek serca - wrodzone i nabyte

W przypadku zastawek, pojawić mogą się ich wady. Te dzielimy na:

• Wady wrodzone

Są one związane przede wszystkim z nieprawidłową ich budową. Mogą więc mieć nieodpowiedni kształt, mogą być niewłaściwie względem siebie położone lub mogą mieć one nieprawidłową liczbę płatków. Część z wad zostaje wykryta w dzieciństwie, o części dowiadują się osoby dorosłe. 

• Wady nabyte

Są one związane zazwyczaj z powikłaniami po licznych chorobach, w tym po chorobie niedokrwiennej serca, chorobie reumatycznej, po zawale czy w wyniku urazów. Mogą być one także związane z chorobą niedokrwienną serca, z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia czy w związku z poszerzeniem aorty. Wady nabyte mogą pojawić się także w wyniku choroby tkanki łącznej czy też jako skutek uboczny zażywania określonych leków.

Wady zastawki serca - czyli co się z nimi dzieje?

Występują dwa zasadnicze problemy, jeśli w grę wchodzą wady zastawki serca. Są to między innymi:

• Stenoza, czyli zwężenie, gdzie zastawka nie otwiera się całkowicie, co wpływa na utrudnienie przepływu krwi.
• Niedomykalność zastawki, czyli problem z płatkami zastawki, które się nie zamykają. To powoduje nieszczelność, w związku z czym krew zaczyna płynąć w przeciwnym kierunku. 

Wady zastawki serca - co powinno niepokoić?

Żadnych objawów ze strony układu sercowo - naczyniowego, absolutnie nie można lekceważyć. Jeżeli w grę wchodzą wady zastawek serca, głównymi objawami są między innymi:

• Duszności
• Kołatanie serca
• Bóle w klatce piersiowej
• Omdlenia, zasłabnięcia
• Szybkie męczenie się

Niezbędne w celu wykrycia choroby jest wykonanie badania EKG serca, które to może potwierdzić lub wykluczyć problem z zastawkami.

Czy wady zastawek serca można leczyć?

Nie ma na to żadnych leków czy wyeliminowania czynników, które mogłyby ten stan spowodować. Wady zastawek leczy się operacyjnie. U większości pacjentów stosowana jest:

• Walwuloplastyka - korekcja wadliwych kształtów płatków zastawki
• Anuloplastyka - korekcja pierścienia

Niedomykalność zastawki mitralnej - najczęściej pojawiająca się przypadłość

Jedną z najczęściej pojawiających się wad zastawek jest tak zwana niedomykalność zastawki mitralnej, która objawia się cofaniem się krwi do lewego przedsionka w trakcie skurczu lewej komory. Taka sytuacja doprowadza do wzrostu ciśnienia w lewym przedsionku, powodując zaburzenia jego pracy. Dochodzi do jego poszerzenia, a następnie do migotania przedsionków. Wsteczny przepływ krwi sprawia, że lewy przedsionek, który jest przepełniony krwią, nie jest w stanie już większej jej ilości przyjąć. Taka przypadłość zdarza się niezwykle często, związana jest z uszkodzeniem płatków zastawki. Najczęściej występuje u osób starszych, borykających się z ciśnieniem tętniczym krwi.

W przypadku tej wady możemy mówić o stanie przewlekłym lub ostrym. Co więcej, taka niedomykalność występować może w formie:

• Typu I - ruchomość płatków zastawki jest normalna
• Typu II - ruchomość płatków zastawki jest wzmożona
• Typu III - ruchomość płatków zastawki jest ograniczona

Co jest przyczyną takiej wady?

Głównymi mogą być choroby serca, przebyte stany zapalne, wady wrodzone, jak również i dolegliwości o charakterze naciekowym i spichrzeniowym. Niepokój powinny wzbudzić takie objawy, jak:

• Duszność
• Kołatanie serca
• Powiększenie wątroby
• Kaszel
• Problemy z przełykaniem
• Zmęczenie
• Bóle w klatce piersiowej
• Niedobór masy ciała

Wykonując EKG serca można określić, czy lewa komora serca jest przeciążona i czy sytuacja ta powoduje zaburzenia rytmu w tym właśnie obrębie. Nie zawsze jednak obraz EKG jest w stanie wykryć ten problem, dlatego też do rozpoznania wady zastawki wykorzystuje się także ECHO serca oraz RTG klatki piersiowej. We wstępnym  zdiagnozowaniu choroby, podaje się leki rozszerzające naczynia krwionośne. W większości jednak przypadków niezbędna jest rekonstrukcja zastawki mitralnej lub jej wymiana. 

W przypadku poważniejszych chorób niezbędne jest wykonanie operacji, w której wszczepia się sztuczna zastawkę - mechaniczną lub biologiczną. Pierwsza wykonana jest ze stopów metali i węgla pirolitycznego, druga z tkanek zwierzęcych. Niezbędne jest tutaj przyjmowanie leków, które miałyby na celu rozrzedzić krew, jak również i wyregulować badanie krzepliwości krwi.