W trakcie studiów zarówno studenci medycyny, jak i pielęgniarstwa stają przed dylematem: jaki stetoskop kupić? Podpowiadamy, czym się kierować podczas wyboru pierwszych słuchawek lekarskich.
SECA, Littmann, MDF, a może Spirit?
Czy kupowanie drogiego, markowego stetoskopu to najlepsze rozwiązanie dla studenta? Niekoniecznie. Wielu studentów zaopatrzonych w najdroższe i najczulsze stetoskopy nie słyszy nic, podczas gdy bardziej wprawione ucho profesora rozpoznaje patologiczne szmery za pomocą najtańszego stetoskopu „no name”.
Warto też zwrócić uwagę na cenę części zamiennych i dodatkowych akcesoriów, które są droższe w przypadku markowych stetoskopów. Tutaj może się pojawić argument, że dbanie o dobry sprzęt sprawi, że posłuży on latami – a więc bardziej się opłaca większy, za to jednorazowy wydatek.
Przeciwny argument wskazuje, że w czasie studiów lepiej skupić się na doskonaleniu umiejętności osłuchiwania niż na pieczołowitej pielęgnacji stetoskopu i… trosce o to, aby go nie zgubić. Nie zawsze też wysoka cena idzie w parze z wysoką jakością. Bardzo prawdopodobne, że przez cały okres studiów nie zauważymy różnicy między droższym a tańszym stetoskopem. Poza ceną najbardziej liczy się wygoda użytkowania - dlatego przed zakupem warto go przymierzyć. Ważne jest też to, czy zwyczajnie podoba się on użytkownikowi.
Słuchawki lekarskie
Stetoskop powinien być odpowiednio czuły i pozwolić na dokładne dopasowanie oliwek do uszu, tak aby można było uzyskać bardzo dobrą szczelność akustyczną. Pierwsze słuchawki lekarskie powinny być stetoskopem internistycznym do badania dorosłych pacjentów, najlepiej poręcznym. Studia stwarzają też wymóg, by nauczyć się korzystania zarówno z membrany, jak i lejka – dlatego należy się zaopatrzyć w stetoskop z podwójną głowicą. Klasyczne słuchawki lekarskie mają podwójną głowicę: z jednej strony wyposażoną w membranę do osłuchiwania wysokich tonów, a z drugiej lejek do osłuchiwania niskich tonów. Wybór docelowego stetoskopu można pozostawić na koniec studiów, po obraniu konkretnej specjalizacji.
Stetoskop pielęgniarski
Stetoskop jest także podstawowym narzędziem pracy pielęgniarki (lub pielęgniarza). Obecnie każdy student pielęgniarstwa odbywa kształcenie w zakresie badania fizykalnego (przedmiotowego) podczas studiów licencjackich. Wykwalifikowana pielęgniarka nie tylko może, ale i powinna umieć samodzielnie zbadać pacjenta, np. osłuchać płuca podczas zaostrzenia stanu pacjenta, zbadać perystaltykę przewodu pokarmowego, zmierzyć ciśnienie tętnicze, ocenić obecność wydzieliny w drogach oddechowych czy sprawdzić położenie sondy żołądkowej przed każdym podaniem pacjentowi żywienia przez zgłębnik. Stetoskop dla pielęgniarek powinien więc, tak samo jak ten przeznaczony dla lekarzy, charakteryzować się odpowiednimi parametrami diagnostycznymi i wygodą użytkowania. Częstym zastosowaniem będzie też z pewnością pomiar ciśnienia – do tego celu najbardziej nadają się stetoskopy wyposażone w pojedynczą głowicę, zwł. anestezjologiczny, które łatwo wsunąć pod mankiet ciśnieniomierza. Dodatkową zaletą docelowego stetoskopu będzie odporność na uszkodzenia i łatwość czyszczenia. Ważna jest również możliwość doboru membran do konkretnego pacjenta: niemowlęcia, większego dziecka lub dorosłego.
Badanie stetoskopem
Aby usłyszeć jak najwięcej podczas badania pacjenta, warto pamiętać o kilku zasadach:
- Badanie powinno być przeprowadzone w cichym i dobrze ogrzanym miejscu.
- Trzeba pamiętać o doborze pozycji pacjenta do osłuchiwanego rejonu ciała (np. pozycja siedząca lub stojąca tyłem i przodem, leżenie na plecach lub w ułożeniu bocznym podpartym).
- Należy korzystać ze stetoskopu, który pozwala na szczelne zamknięcie toru akustycznego: jego sprężyna powinna odpowiednio dociskać oliwki, a ich rozmiar powinien zostać dobrany do kanału słuchowego badającego.
- Oliwki należy włożyć do uszu odpowiednią stroną, nie odwrotnie (to wbrew pozorom jeden z najczęściej popełnianych błędów, który powoduje, że badający niczego nie słyszy).
Warto również pamiętać, że podczas dociskania głowicy do ciała tkanki pacjenta się odkształcają, w wyniku czego lepiej przenoszą się składowe dźwięku o wyższych częstotliwościach.
Pielęgnacja stetoskopu
Stetoskop należy dezynfekować po każdym użyciu, ponieważ za każdym razem głowica ma kontakt ze skórą pacjenta, który może być źródłem zakażenia. Do dezynfekcji należy użyć 70% alkoholu izopropylowego. Stetoskop przemywamy wacikiem spryskanym wcześniej alkoholem. Cały instrument myjemy od czasu do czasu wilgotną, miękką ściereczką, z niewielkim dodatkiem mydła. Ostrożnie musimy traktować głowicę i membranę, tak aby nie miały kontaktu z nadmierną ilością wody. Aby oczyścić oliwki, najlepiej je zdjąć. Po czyszczeniu należy je docisnąć lub dokręcić.
Większość producentów stetoskopów zaleca, aby nie nosić ich na szyi na gołą skórę, ale na kołnierzu fartucha. Używany do produkcji niektórych drenów polichlorek winylu wchodzi bowiem w reakcję z lipidami skóry, co z czasem powoduje twardnienie i pękanie drenu. Zalecenia dotyczące pielęgnacji stetoskopów mogą się różnić w zależności od modelu, warto więc zachować instrukcję. W każdym przypadku stetoskop należy przechowywać w temperaturze pokojowej.
