Rektoskopia w diagnostyce problemów jelitowych
Bóle brzucha, wzdęcia, gazy – te dolegliwości dotykają sporadycznie każdego z nas, będąc efektem przejedzenia czy złej diety. Jednak silne i trwające przewlekle mogą sygnalizować jakąś chorobę. Jednym z badań, które pozwalają zdiagnozować problemy z jelitami jest rektoskopia. Wiele osób się jej boi, jak każdego badania endoskopowego. Niesłusznie, bo trwa tylko chwilę i nie boli.
Co to jest rektoskopia?
Rektoskopia, to badanie końcowego odcinka jelita grubego. Zazwyczaj obejmuje około 20 cm jelita. Wykonywana jest za pomocą specjalnego wziernika, zwanego rektoskopem. Jest to sztywny wziernik, pozwalający na obejrzenie odbytu i krótkiego fragmentu jelita do okrężnicy.
Rektoskopia jest bezbolesna, aczkolwiek towarzyszą jej pewne nieprzyjemne odczucia. Podczas wsuwania rektoskopu, mimo znieczulenia specjalnym żelem można odczuwać parcie, jak na stolec. Ponadto badanie może wymagać wprowadzenia powietrza do jelita, co może spowodować krótki ból.
Badanie jednak jest bardzo krótkie, trwa 2-5 minut i zwykle jest dobrze tolerowane nawet przez dzieci. Rektoskopia umożliwia nie tylko obejrzenie jelita, ale także usunięcie niepokojących zmian czy pobranie wycinków do badań. W takim przypadku może potrwać nieco dłużej, ale wykonywane czynności nie sprawiają dodatkowego bólu czy dyskomfortu. Przed wykonaniem badania należy się do niego odpowiednio przygotować. Najczęściej lekarz zaleca oczyszczenie jelita na dzień przed badaniem poprzez picie dużej ilości płynów z dodatkiem łagodnie przeczyszczającego środka lub wlewy doodbytnicze. W dzień poprzedzający badanie należy też jeść lekkostrawne, a nawet półpłynne posiłki, natomiast w dzień badania nic nie można jeść.
Kiedy zalecana jest rektoskopia?
Rektoskopia jest badaniem odcinka jelita grubego, od odbytu do okrężnicy. Jest więc zalecana w sytuacjach, gdy u pacjenta podejrzewane są problemy w tym właśnie fragmencie jelita. Badanie pozwala na zdiagnozowanie zarówno schorzeń odbytu, takich jak szczeliny, hemoroidy i inne uszkodzenia sprawiające ból i dyskomfort podczas wypróżniania czy siedzenia. Ponadto rektoskopia pomaga wykryć i usunąć polipy czy inne zmiany, nawet nowotworowe, umiejscowione w tym odcinku jelita.
Zmiany nowotworowe umiejscawiają się najczęściej właśnie w tym odcinku jelita, więc często rektoskopia pozwala uniknąć bardziej niekomfortowych badań, jakimi są sigmoidoskopia czy kolonoskopia. Oczywiście nie każdy pacjent z bólami brzucha i gazami zostanie od razu skierowany na rektoskopię. Wskazaniem są przede wszystkim objawy występujące przewlekle przez długi czas, do których należą m.in. uciążliwe biegunki lub zaparcia. Skierowanie na badanie na pewno dostanie pacjent, który zauważa świeżą krew w stolcu, co oznacza krwawienie w ostatnim odcinku jelita. Badanie jest przeprowadzane zazwyczaj także u osób, które skarżą się na dolegliwości ze strony odbytu, takie jak świąd, ból, pieczenie i sączenie się wydzieliny. Wykrycie anemii przy objawach jelitowych również jest wskazaniem do wykonania rektoskopii w celu znalezienia przyczyny anemii, jaką może być krwawienie w jelicie.
U kobiet rektoskopia jest zalecana do wykonania także w przypadku podejrzenia endometriozy z ogniskami choroby we wnętrzu jelita. Zbadania wymaga też obecność takich objawów, jak trudność z wypróżnieniem i zmiana kształtu stolca. Cienki lub taśmowaty stolec może być spowodowany zwężeniem w jelicie. Przyczyny zwężenia zaś mogą być różne – od prozaicznych, po poważne, w tym polipy lub guzy.
Przeciwwskazania do rektoskopii
Wydawałoby się, że rektoskopia jest szybkim i w pełni bezpiecznym dla pacjenta badaniem. Jednak istnieją pewne przeciwwskazania do jej wykonania. Nie powinno się wykonywać rektoskopii w momentach zaostrzenia chorób zapalnych jelita, takich jak choroba Leśniowskiego – Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Niewskazana jest także rektoskopia u pacjentów mających problemy z krzepliwością krwi, szczególnie jeśli ma być wykonywana w celu pobierania wycinków i usuwania zmian. Badanie nie powinno być również przeprowadzane u osób mających problemy z układem krążenia. Przede wszystkim chodzi tu o ciężkie choroby serca, takie jak niestabilna choroba wieńcowa lub znaczna niewydolność krążenia. Także ciężkie choroby płuc są przeciwwskazaniem do rektoskopii. Badania nie powinny wykonywać też kobiety w II i III trymestrze ciąży.
Najczęstsze przyczyny problemów z jelitami
Problemy występujące w ostatnim fragmencie jelita zazwyczaj związane są z odbytem. Ból i świąd odbytu zarówno podczas siedzenia, defekacji czy dotyku, a także niewielkie ilości krwi na papierze lub bieliźnie oznaczają najpewniej hemoroidy. Takie objawy może jednak dawać także szczelina odbytu lub pęknięcia w jego obrębie, które powstają nierzadko na skutek zaparć. Natomiast przyczyny bólu brzucha, krwi w stolcu lub jego niepokojącego kształtu mogą tkwić głębiej. Świeża krew w stolcu również może być objawem hemoroidów czy ranek w okolicach odbytu. Jednak może też sugerować jakieś krwawiące nadżerki w dalszej części jelita.
Najbardziej niebezpiecznym objawem problemów z jelitami jest krew w kale. Kał z taką krwią jest znacznie ciemniejszy niż zwykle, a wręcz może być czarny przy jej dużej ilości. Jednak krew utajona sugeruje krwawienie w dalszych odcinkach jelita i jest wskazaniem do wykonania kolonoskopii. Bóle brzucha, wzdęcia, gazy, biegunki, zaparcia czy nudności są objawami chorób zapalnych lub zespołu jelita drażliwego. Nowotwór jelita grubego zazwyczaj nie daje żadnych objawów. Bóle brzucha czy problemy z wypróżnianiem mogą pojawić się wtedy, gdy guz jest już na tyle duży, że powoduje zwężenie światła jelita i ucisk na jego ścianki.
