Choruje na nią co dziesiąty Polak po czterdziestce. Ale wiemy też, że choroba jest niedodiagnozowana, więc liczba chorych może być dużo większa. To choroba śmiertelna, WHO zakłada, że jednak z trzech najczęstszych przyczyn śmierci na świecie. Leczenie może ją wyhamować i poprawić jakość życia. Trzeba wiedzieć o niej jak najwięcej.
POChP - długa nazwa, która wszystko wyjaśnia.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc zawiera w swojej nazwie wszystko, co istotne w tej chorobie.
Przewlekła - oznacza, że nie można jej wyleczyć; jeśli się pojawi, to zostanie z nami do końca życia. Można ją wyhamować i ograniczyć jej efekty i temu właśnie służy leczenie.
Obturacyjna – wskazuje na istotę problemu, czyli przewężenie oskrzeli, które wpływa na przepływ powietrza w drogach oddechowych. To przewężenie bierze się z miejscowej reakcji zapalnej i zmian destrukcyjnych, które pojawiają się w wyniku działania niekorzystnych czynników.
Choroba płuc – bo dotyczy oskrzeli i płuc.
Co wywołuje i zaostrza POChP?
Nie ma POChP bez zanieczyszczonego środowiska i/lub palenia papierosów. Zanieczyszczone środowisko to np. praca w pyle, ale też smog. O ile pracę w warunkach zapylenia regulują przepisy i częściowo można sobie z tym poradzić stosując odzież ochronną czy nosząc maseczki, o tyle od smogu w Polsce nie bardzo można uciec.
Smog odbija się na naszym zdrowiu w sposób niewyobrażalny. Badania jednoznacznie wskazują na to, że smog wpływa na wystąpienie POChP u każdego, kto mieszka w zanieczyszczonej okolicy. W naszym kraju niebezpieczne może być więc samo oddychanie, szczególnie w okresie grzewczym. 36 spośród 50 miast z najgorszym powietrzem na naszym kontynencie znajduje się właśnie w Polsce. Straszne dane, ale niestety, problem nie dotyczy tylko dużych miast. W małych miejscowościach jest równie dotkliwy, bo bierze się z ogrzewania domów nieodpowiednim paliwem, jak choćby węglem. Uczymy się, ale wciąć powoli, czym są różne typy pyłów i zanieczyszczeń. Rośnie świadomość, że nasze normy są zaniżone w stosunku do europejskich. Wystarczy wziąć pod uwagę jedną daną - zatrważające jest to, że Polska przekracza czterdziestokrotnie dopuszczalną przez WHO emisję najgroźniejszej cząsteczki -benzo[a]pirenu.
Mówiąc o POChP nie można pominąć papierosów. Są one najważniejszym czynnikiem wywołującym POChP. Wszystkie badania są co do tego zgodne – im więcej paczkolat (liczba lat z wypaloną paczką papierosów dziennie), tym większe prawdopodobieństwo pojawienia się POChP. Co ważne, także bierne palenie jest groźne. Palenie papierosów to ten czynnik, na który na pewno możemy mieć wpływ. Dlatego najlepszą profilaktyką jest rzucenie palenia.
Czy mam POChP?
Najczęstsze objawy choroby to:
- duszność, zwłaszcza podczas wysiłku (początkowo tylko przy cięższym wysiłku, potem nawet przy niewielkim),
- trudności w oddychaniu,
- kaszel przewlekły, często z odkrztuszaniem; pojawia się najczęściej rano.
Ponieważ przez zwężone oskrzela dostaje się mniej powietrza, POChP może wywołać niedotlenienie.
Bywają okresy, gdy choroba odpuszcza to znaczy objawy są nieco łagodniejsze i takie, gdy występują zaostrzenia (najczęściej zimą, gdy zwiększa się smog).
Wiele osób ignoruje objawy, dopóki nie staną się bardzo uciążliwe, a to z kolei oznacza, że choroba jest już bardzo zaawansowana. POChP może też przez lata rozwijać się nie dając wyraźnych objawów. Takie pierwsze etapy choroby może za to wykryć spirometria, dlatego każdy po czterdziestym roku życia powinien to badanie wykonywać regularnie. Nie potrzebna jest wizyta u specjalisty, może je wykonać lekarz rodzinny, jeśli tylko ma w gabinecie spirometr. To proste i nieinwazyjne badanie, dzięki któremu można szybko wykryć chorobę i zatrzymać jej postęp.
Czy jest na to lekarstwo?
Leczenie POChP polega na zahamowaniu jej rozwoju i łagodzeniu objawów. Nie można wyleczyć się całkowicie, choroba, gdy się pojawi, pozostaje już na zawsze. Ale można pomóc i łagodzić jej objawy. To bardzo dużo, bo przekłada się na poprawę jakości życia. To znaczy, że będzie można podjąć większy wysiłek albo pójść na dłuższy spacer. Oprócz przyjmowania leków konieczne jest rzucenie palenia.
W przypadku chorych na POChP warto stosować szczepienia przeciwko grypie i pneumokokom, bo obie te choroby w połączeniu z POChP mogą skutkować pobytem w szpitalu.
Co jeszcze może być pomocne? Rehabilitacja pulmonologiczna. Mało kto o niej wie, a to są bardzo proste ćwiczenia, które można swobodnie robić w domu. Może o nich opowiedzieć lekarz albo rehabilitantka pulmonologiczna. Ćwiczenia te, których celem jest m.in. zwiększenie pojemności płuc, przydadzą się nie tylko chorym. Są bardzo dobrą profilaktyką i dobrze sprawdzą się po chorobach układu oddechowego, zwłaszcza zapaleniu oskrzeli czy zapaleniu płuc.
Najważniejsze, że im szybciej wykryta będzie choroba, tym lepiej będzie można ją opanować i tym mniejszy wpływ będzie miała na nasze codzienne życie. Dlatego – jeszcze raz - konieczne są regularne badania kontrolne, a wśród nich – spirometria.
