Otoskop - podstawowe narzędzie w badaniu słuchu
Otoskop – w pierwszej chwili ta nazwa niewiele mówi, ale każdy z nas jest wielokrotnie badany tym niewielkim narzędziem. Posiadają go nie tylko laryngolodzy, ale także lekarze rodzinni i pediatrzy. Z zapaleniem ucha nie pędzimy od razu do laryngologa. Otoskop pozwala lekarzowi rodzinnemu na zdiagnozowanie problemu. Nie każdy też wie, że otoskop można także mieć i używać w domu.
Czym jest otoskop i do czego służy?
Otoskop to niewielkie narzędzie, składające się z uchwytu oraz końcówki zwanej wziernikiem, posiadającej także oświetlenie. Istnieją zarówno jednorazowe, jak i wielorazowe wzierniki, a ich rozmiar wynosi od 2,2 do 10 mm. Nazwa narzędzia sugeruje, że służy ono do badania uszu.
Pozwala na zdiagnozowanie problemów takich, jak stany zapalne w uchu, a nawet niekiedy problemów ze słuchem. Lekarz za pomocą otoskopu jest w stanie zauważyć, co zatyka kanał słuchowy u pacjenta skarżącego się na gorsze słyszenie (może to być woskowina lub ciało obce).
Otoskop pozwala wykryć także mechaniczne uszkodzenia w uchu, które mogą być przyczyną problemów ze słuchem. U dzieci zaś otoskop pozwala na zlokalizowanie ciała obcego, które dziecko włożyło sobie do ucha. Jednak wbrew pozorom, otoskop nie służy tylko do badania uszu. Można też z jego pomocą zajrzeć do nosa czy gardła. Badanie otoskopem trwa ułamki sekund i jest bezbolesne. Jest przeprowadzane wręcz standardowo na niemal każdej wizycie lekarskiej, zwłaszcza u dzieci.
Rodzaje otoskopów
Przede wszystkim otoskopy dostępne na rynku różnią się rodzajem oświetlenia. Pod tym względem wyróżniamy otoskopy z oświetleniem bezpośrednim, czyli z żarówką za okienkiem wziernika, światłowodowym z żarówką w główce otoskopu oraz LED, które są narzędziami najnowszej generacji. Otoskopy ze światłem LED pracują długo bez konieczności wymiany żarówek oraz zużywają mniej energii. Na rynku można spotkać także otoskopy z różnym powiększeniem. W klasycznych jest ono trzykrotne i gwarantuje odpowiednie przeprowadzenie badania.
W medycznych sklepach można kupić otoskopy z większym powiększeniem, jednak należy pamiętać, że zmniejsza ono pole widzenia. W sprzedaży są także specjalne otoskopy pediatryczne, w różnych kolorach i kształtach, tak aby kojarzyły się małym pacjentom z zabawką, nie powodując niepotrzebnego stresu, który i tak jest niemały przy każdej wizycie u lekarza. Ważne są także różne rozmiary wzierników, gdyż jest różnica między wielkością otworów usznych czy nosowych u niemowląt, a ich wielkością u dzieci starszych. Lekarze rodzinni zaś powinni posiadać uniwersalne otoskopy, umożliwiające obejrzenie nie tylko uszu, ale także gardła czy nosa.
Co można zdiagnozować za pomocą otoskopu?
Przede wszystkim otoskop pozwala na zlokalizowanie blokującej ucho woskowiny czy ciała obcego, a także stanów zapalnych i uszkodzeń. Pozwala też jednak na zdiagnozowanie poważniejszych problemów, takich jak uraz ciśnieniowy ucha, powikłania po infekcjach wirusowych, ostrego zapalenia ucha środkowego, perforacje błony bębenkowej czy nawet nowotwory zlokalizowane w uszach. Ponadto otoskop umożliwia także zajrzenie do nosa i zauważenie polipów czy skrzywienia przegrody. Pozwala też wykryć przyczyny bólu gardła, problemy z migdałkami czy krtanią. Jest więc narzędziem uniwersalnym, stosowanym przede wszystkim do badania uszu, ale nie tylko.
Na co zwrócić uwagę kupując otoskop?
Lekarzowi rodzinnemu wystarczy zwykły, kieszonkowy otoskop. Jednak laryngolog powinien mieć już profesjonalny, pełnowymiarowy przyrząd. Warto zwracać uwagę na dodatkowe funkcje urządzenia, jego parametry, rodzaj oświetlenia czy zagadnienia związane z utrzymaniem i serwisowaniem narzędzia. Ważnym aspektem jest także materiał wykonania zarówno samego otoskopu, jak i soczewki. Otoskop może być metalowy lub plastikowy. Soczewka zaś zazwyczaj jest szklana lub plastikowa.
Warto również przeanalizować koszty związane z dokupowaniem wzierników, wymianą źródła oświetlenia. Klasyczne, zwykłe otoskopy zazwyczaj są zasilane na baterię. Lekarzowi rodzinnemu być może taki wystarczy, ale laryngologowi, który używa urządzenia całymi dniami, badając wielu pacjentów, powinien jednak zaopatrzyć się w otoskop akumulatorowy z możliwością ładowania. Warto także zwrócić uwagę na producenta i na to, czy w pobliżu zamieszkania lub przychodzi, w której się pracuje jest możliwość serwisowania. Przy zakupie sprzętu od mniej znanych producentów, można narazić się na długi czas oczekiwania na naprawę urządzenia.
Czy można mieć otoskop w domu?
Klasyczny otoskop na baterie można mieć również w domu. Jednak przyda się tylko wtedy, jeśli w domu mieszka więcej niż jedna osoba. Samodzielnie nie da się sobie zrobić badania. Najbardziej taki domowy otoskop przyda się rodzicom małych dzieci, które lubią wkładać sobie drobne przedmioty do uszu czy nosa.
Rodzic może z pomocą otoskopu sprawdzić, co dziecko włożyło do ucha, jak głęboko i zorientować się, czy na pewno trzeba wybrać się do lekarza. W wielu przypadkach rodzice są w stanie sami wyjąć dziecku taki przedmiot bez narażania go na stres związany z wizytą u lekarza. Ponadto, jeśli dziecko jest bardzo głośne, można samodzielnie sprawdzić, czy nie ma w uszach woskowiny, która powoduje problem ze słuchem.
