Światowa Organizacja Zdrowia opracowała szczegółowe wytyczne dotyczące strategii dla placówek ochrony zdrowia, opieki długoterminowej oraz opieki domowej. Jakie są rekomendacje dotyczące stosowania masek medycznych oraz masek z filtrem oddechowym podczas opieki nad pacjentami podejrzanymi o zakażenie lub z potwierdzonym COVID-19?

Uniwersalne używanie masek w placówkach ochrony zdrowia jest definiowane jako wymóg noszenia maski przez wszystkich pracowników medycznych i wszystkie osoby wchodzące na teren placówki, bez względu na podejmowane przez nie działania/aktywności. 

Ukierunkowane stosowanie maski medycznej w trybie ciągłym zdefiniowane jest jako praktyka noszenia maski medycznej przez wszystkich pracowników pracujących w obszarach związanych z opieką nad pacjentami podczas wszystkich rutynowych czynności podczas całej zmiany. W tym kontekście maski są zmieniane tylko wówczas, gdy ulegną zabrudzeniu, zawilgoceniu lub uszkodzeniu, lub gdy pracownik zdejmie maskę (np. w celu spożycia posiłku). 

W kontekście obszarów o znanej lub prawdopodobnej transmisji zakażenia SARS-CoV-2 (transmisja w społeczności, klastry zakażenia), WHO przedstawia następujące wytyczne: 

1. Pracownicy medyczni (w tym opiekunowie, pracownicy socjalni, którzy pracują w obszarach klinicznych), powinni stale nosić maskę medyczną podczas rutynowych czynności (przez całą zmianę, poza czasem przeznaczonym na spożycie posiłku oraz koniecznością wymiany maski medycznej po opiece nad pacjentem);
2. Według opinii ekspertów szczególnie ważne jest przyjęcie zasady ciągłego stosowania masek w obszarach potencjalnie podwyższonego ryzyka przenoszenia zakażenia, w tym w gabinetach gdzie przeprowadzany jest triage, gabinetach lekarza rodzinnego, placówkach ambulatoryjnych, placówkach pogotowia ratunkowego, oddziałach leczenia pacjentów z COVID-19, oddziałach hematologicznych, onkologicznych oraz placówkach opiekuńczo-leczniczych (np. zakładach opieki długoterminowej).
3. Podczas stosowania masek medycznych przez całą zmianę pracownicy ochrony zdrowia powinni upewnić się, że:
4. 1. maska medyczna jest zmieniana, gdy jest zawilgocona, zabrudzona lub uszkodzona;
   2. maska medyczna nie jest dotykana w celu jej wyregulowania lub odsunięta od twarzy (z jakiegokolwiek powodu). W takich przypadkach maskę należy bezpiecznie zdjąć i wymienić na nową, a także przeprowadzić higienę rąk;
   3. maska medyczna (jak również inne środki ochrony indywidualnej) jest wyrzucana i
      zmieniana po opiece nad każdym pacjentem (gdy występuje kontakt z czynnikami
      chorobotwórczymi czy bioaerozolem).
5. Personel, który nie pracuje w obszarach klinicznych, nie musi używać maski medycznej podczas rutynowych czynności (np. personel administracyjny);
6. Maski nie powinny być współdzielone z innymi i powinny być po użyciu utylizowane w
   odpowiedni sposób;
7. Maska z filtrem oddechowym (typu N95, N99, US FDA surgical N95, FFP2 lub FFP3, lub jej odpowiednik), powinna być noszona podczas opieki nad pacjentami z COVID-19, u których wykonuje się procedury generujące aerozol.

Aby zapewnić pełną skuteczność ochrony, pracownicy medyczni powinni stale nosić maskę medyczną, tj. przez całą zmianę, wraz z wdrażaniem innych środków - higieny rąk i zapewnienia dystansu fizycznego pomiędzy osobami we wspólnych i zatłoczonych miejscach, gdzie użycie maski może być utrudnione (takich jak np. stołówki, szatnie itp.). 

Przyjmując takie podejście do ukierunkowanego, ciągłego stosowania masek medycznych, należy starannie uwzględnić następujące potencjalne zagrożenia: 

• samozanieczyszczenie maski w wyniku manipulowania zanieczyszczonymi dłońmi;
• potencjalne samozanieczyszczenie, które może wystąpić, jeśli masa medyczna nie była
  zmieniona, gdy została zawilgocona, zabrudzona lub uszkodzona;
• powstanie zmian skórnych na twarzy przy częstym i długotrwałym stosowaniu maski;
• dyskomfort związany ze stosowaniem maski;
• fałszywe poczucie bezpieczeństwa, prowadzące do przestrzegania w mniejszym stopniu innych
  uznanych środków zapobiegawczych, takich jak dystansowanie fizyczne czy higiena rąk;
• ryzyko przedostania się materiału potencjalnie zakaźnego do oczu, jeśli noszenie maski nie jest
  połączone z ochroną oczu;
• trudności w noszeniu maski przez określone grupy osób, w tym osób znajdujących się w trudnej
  sytuacji życiowej, z zaburzeniami zdrowia psychicznego, niepełnosprawnością ruchową, osoby
  niesłyszące oraz dzieci;
• trudności w noszeniu masek w gorącym i wilgotnym klimacie/środowisku. 

Poniższa tabela przedstawia rodzaj maski do stosowania przez pracowników medycznych w zależności od scenariusza transmisji zakażenia, lokalizacji/miejsca i aktywności pracownika. Należy jednak pamiętać, że tabela ta odnosi się tylko do użycia masek medycznych. Stosowanie maski wymaga każdorazowo wdrożenia innych środków ochrony osobistej, w tym higieny rąk (zawsze). 

Inne opcje mogące znaleźć zastosowanie w placówkach ochrony zdrowia:

W kontekście poważnego niedoboru masek medycznych można rozważać osłony twarzy (przyłbice). Stosowanie masek materiałowych (masek wykonanych z tkaniny) jako zamiennika dla masek medycznych nie jest uważane na podstawie dostępnych dowodów z badań za właściwe rozwiązanie dla ochrony pracowników medycznych.
Podobnie jak w przypadku innych środków ochrony indywidualnej, gdy rozważa się produkcję masek materiałowych do użytku w placówkach medycznych (w sytuacji niedoboru lub wyczerpania zapasów), decydenci powinni ocenić proponowane rozwiązania zgodnie z określonymi minimalnymi normami i specyfikacjami technicznymi masek niemedycznych. 

Dodatkowe kwestie dotyczące placówek opieki społecznej:

Pracownicy socjalni powinni przez cały czas pracy stosować standardowe środki ochrony w odniesieniu do wszystkich podlegających ich opiece osób, ze szczególnym uwzględnieniem higieny rąk i dróg oddechowych, oczyszczania i dezynfekcji powierzchni oraz właściwego stosowania środków ochrony indywidualnej. Wdrożenie dodatkowych środków ochrony indywidualnej każdorazowo jest uzależnione od lokalnej dynamiki transmisji zakażenia SARS-CoV-2 oraz rodzaju kontaktu z innymi osobami. 

• who
• maseczka medyczna
• maska filtrująca
• ffp2
• ffp3
• sars-cov-2