Rehabilitacja kardiologiczna nie jest to kilkudniowa pomoc rehabilitantów, jak to ma miejsce w przypadku kontuzji kolana, kostki czy barku. W tym przypadku mowa jest o tygodniach, a wręcz wielu miesiącach intensywnej pracy pacjenta z rehabilitantem, by na nowo nauczyć się żyć i funkcjonować.Jak wyglądają etapy rehabilitacji kardiologicznej? Co się na nie składa?
Jaki jest cel rehabilitacji kardiologicznej?
Głównym zadaniem, jaki ma spełniać rehabilitacja kardiologiczna jest pomoc pacjentom w powrocie do normalności po przebytych chorobach serca, w tym przede wszystkim po zawale, jak również po operacjach w obrębie układu sercowo - naczyniowego. Zarówno w profilaktyce, jak również i w prewencji różnego rodzaju schorzeń, odpowiedni wysiłek fizyczny odgrywa niezwykle ważną rolę. Etapy rehabilitacji kardiologicznej są wieloetapowe i bez względu na rodzaj schorzenia, wyglądają podobnie.
Mylnym jest stwierdzenie, iż przy chorobie serca należy odpoczywać i ograniczać wysiłek do minimum. Taka sytuacja może doprowadzić do odwrotnych efektów, niż te założone. Odpowiednie podejście więc do tematu rehabilitacji kardiologicznej ma kluczowe znaczenie i na tym na pewno należy się skupić. Oczywiście wykluczone jest samodzielne podejmowanie ćwiczeń i układanie treningów, jednak przy pomocy lekarzy i rehabilitantów, jest to konieczne!
1 etap - edukacja pacjenta i fizjoterapia w szpitalu
W pierwszym etapie kluczowe znaczenie ma edukacja pacjenta w zakresie przebytej choroby, sposobu i metody leczenia, jak również i czynników ryzyka, jakie ona za sobą niesie. Bardzo duże znaczenie ma tutaj także i poinformowanie go o sposobie rehabilitacji i postępowaniu w trakcie jej trwania. Ten okres fizjoterapii prowadzony jest w szpitalu. W przypadku zawału, rozpoczyna się on już w drugiej dobie, jeśli oczywiście nie ma żadnych powikłań. Na początku zalecane są ćwiczenia oddechowe, które mają przyzwyczaić pacjenta do wykonywania odpowiednich oddechów, które dla wielu są bardzo stresującą czynnością. Następnie wykonywane są samodzielne próby zmiany pozycji i w konsekwencji pierwsze, samodzielnie postawione kroki. Z każdym kolejnym dniem, obciążenie jest większe, a długość treningu dłuższa. W piątej dobie pacjent przy pomocy fizjoterapeuty może podjąć próby wchodzenia i schodzenia ze schodów.
Kiedy należy przerwać ćwiczenia po zawale serca? W sytuacji, gdy u osoby chorej pojawiają się zaburzenia rytmu serca, duszności, szybki wzrost ciśnienia tętniczego czy też ból wieńcowy. W trakcie rehabilitacji niezbędne jest podpięcie pacjenta pod aparat EKG, aby móc cały czas na bieżąco kontrolować czynność elektryczną serca. W tym celu montowany jest holter EKG, który umożliwia 24 lub 48 - godzinną kontrolę pracy serca, a nie tak, jak zwykłe EKG, jedynie pracę serca w spoczynku.
Zakończeniem tego etapu są odpowiednie badania, następnie próba wysiłkowa oraz ustalenie określonego sposobu leczenia farmakologicznego. I takie działanie kończy etap 1 i pozwala rozpocząć etap 2. Jak on wygląda? Co odgrywa w nim najważniejszą rolę?
2 etap - okres rekonwalescencji
Tutaj podstawą jest odpowiednia współpraca z fizjoterapeutą i lekarzem. Pacjent absolutnie, pod żadnym pozorem nie może wykonywać ćwiczeń samodzielnie. Wszystko musi być wykonywane pod czujnym okiem specjalistów i w trosce o zdrowie pacjenta. Jak więc to wygląda? Podstawą jest realizacja planu ćwiczeń rehabilitacji kardiologicznej. Może ona w zależności od stanu zdrowia pacjenta, odbywać się w warunkach szpitalnych, ambulatoryjnych, jak również i domowych. W szpitalach trenują zazwyczaj osoby starsze, mające niesprzyjające warunki socjalne, posiadające inne schorzenia współistniejące lub potrzebujące stałej kontroli parametrów, ze względu na ciężki przebieg choroby. W przypadku osób rozpoczynających realizację planu, taki trening może być wykonywany w warunkach laboratoryjnych, a następnie już domowych. Pacjent musi wówczas posiadać między innymi zdolność do samodzielnej kontroli ciśnienia, jak również i obciążeń w trakcie treningów. W trakcie rehabilitacji w warunkach domowych, stosuje się tak zwany kilkunastominutowy trening wytrzymałościowy, ogólnokondycyjny i ćwiczenia z oporem. Jakie aktywności są dozwolone, jakie zabronione?
W trakcie rehabilitacji kardiologicznej niezwykle ważne jest stosowanie aktywności, które są miarodajne do możliwości pacjenta i jego stanu zdrowia. Doskonale sprawdzi się więc tutaj:
- Jazda na rowerze
- Spacery
- Gra w tenisa stołowego
- Drobne prace w ogrodzie
- Porządki w domu
Zabronione są takie aktywności, jak:
- Podnoszenie ciężarów
- Pchanie ciężkich rzeczy
- Wymagające kopanie
- Wykonywanie wysiłku statycznego
3 etap - stabilizacja
Ten etap rozpoczyna się około pół roku po przebytej chorobie. Niezwykle ważne jest na tym etapie już utrzymanie dobrego stanu, zarówno fizycznego, jak również i psychicznego. Ważne jest oczywiście leczenie farmakologiczne, unikanie stresów, odpowiednia ilość snu czy zdrowa, zbilansowana dieta. Należy pamiętać o tym, by zachować także regularną aktywność fizyczną. Co można robić? Jak wyglądać powinien dobrze ułożony plan treningowy?
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na choroby serca i zaburzenia rytmu serca oraz inne przypadłości, konieczne jest dawkowanie coraz to intensywniejszych obciążeń w formie konkretnych form aktywności. Co stanowi dobry wybór? Będzie to na pewno;
- Marsz
- Nordic walking
- Pływanie
- Jazda na rowerze
- Wolne przebieżki
Rehabilitacja kardiologiczna jako pomoc dla serca
Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią blisko połowę zgonów i sam wskaźnik umieralności jest na bardzo wysokim poziomie. Według statystyk pochodzących z Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, co jedenasty pacjent umiera w przeciągu roku po wyjściu ze szpitala. Głównym winowajcą tego stanu rzeczy jest niewłaściwa rehabilitacja kardiologiczna lub całkowity jej brak. Tylko i wyłącznie w odpowiedni sposób wprowadzona rehabilitacja, jest w stanie zagwarantować powrót do zdrowia, zarówno osobom po zawałach, jak również i innych schorzeniach sercowych. Powinna być ona w pełni kompleksowa, wieloetapowa i co ważne - realizowana w trybie ciągłym w sposób indywidualny dla każdego pacjenta. To stanowi tutaj element nadrzędny i priorytetowy, o jaki w pierwszej kolejności należy się zatroszczyć.
W Polsce wciąż brakuje miejsc, w których w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia mogłaby być podjęta rehabilitacja kardiologiczna dla osób potrzebujących. Część pacjentów mająca możliwości finansowe decyduje się więc na prywatną opiekę fizjoteerapeutów i lekarzy, część niestety, ale nie poddaje się kompleksowej rehabilitacji w taki sposób, w jaki powinna ona wyglądać, stąd też rokowania po zawałach i innych chorobach serca nie są wciąż najlepsze. Kluczowe więc znaczenie ma powzięcie wszelkich działań, aby móc taką opiekę i pomoc otrzymać, zarówno w trybie szpitalnym, jak również i pozaszpitalnym. Bez aktywności fizycznej o odpowiednio dobranym do pacjenta obciążeniu, powrót do sprawności i dalsze, długie życie - nie jest absolutnie możliwe. Trzeba mieć ten fakt na uwadze.
