Bieganie stało się niezwykle modne i popularne. Ludzie zaczęli stawiać na aktywność fizyczną, zarówno w aspekcie wyglądu, jak również i zdrowia. Niestety, ale bardzo często podejście do biegania jest mało profesjonalne, co skutkuje pojawianiem się kontuzji, jak również i dużych problemów ze strony układu sercowego. Czy warto więc wykonać przed tego typu aktywnością odpowiednie badania? Czy ergospirometria bądź próba wysiłkowa to dobry sposób na to, by bieganie przez amatorów okazało się być dużo bardziej bezpieczne i co ważne - odpowiednio dobrane treningowo do możliwości biegacza? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Ergospirometria - najczęściej wybierane badanie przez biegaczy
Ergospirometria jest to badanie, które ma na celu ocenę wydolności oddechowo - krążeniowej, jak również i monitorowanie prowadzonej rehabilitacji, a także w przypadku sportowców, określenie efektywności wykonywanych treningów fizycznych. Dziś chcielibyśmy skupić się na ostatniej grupie, a więc na osobach uprawiających sporty wytrzymałościowe, jak również i na tych, którzy rozpoczynają zabawę ze sportem, szczególnie z bieganiem amatorsko.
Sercowo - płucny test wydolnościowy okazuje się być w wielu przypadkach niezwykle dobrym wyborem, by w miarodajny i dokładny sposób określić wszelkie parametry wydolnościowe. Jakie badania okazują się tutaj mieć kluczowe znaczenie? Są to między innymi:
- Pomiar mleczanu z krwi kapilarnej
- Monitorowanie gazów oddechowych
- Monitorowanie pracy tętna
Ergospirometria dla biegaczy przeprowadzana jest na bieżni. W przypadku innych dyscyplin sportowych, może ona dotyczyć także jazdy na rowerze, pływania czy też innych aktywności fizycznych, jakie są dla danej osoby trenującej konkretną dziedzinę potrzebne i niezbędne.
Podczas testów wytrzymałościowych sprawdza się między innymi takie parametry, jak:
- VO2 max - maksymalny pułap tlenowy
- VE - wysiłkowa odpowiedź wentylacyjna
- prędkości progowe - tlenowe i beztlenowe
- VO2 peak - szczytowe pochłanianie tlenu
- VE/VCO2 slope - wysiłkowa odpowiedź wentylacyjna
- Poziom wysiłku optymalnego do spalania tkanki tłuszczowej
- Parametry tętna
- Maksymalna moc
Poprzez przeprowadzone testy, istnieje możliwość wykrycia słabszych stron u sportowca, co w konsekwencji daje mu możliwość takiego ułożenia treningów i ich modyfikacji, by te wyniki na konkretnych płaszczyznach móc zmienić.
Próba wysiłkowa - lepsze czy gorsze rozwiązanie?
O ergospirometrii mówi się dziś bardzo dużo w kwestii biegaczy i amatorów i profesjonalistów. Pojawia się tutaj jednak jeszcze jedno pojęcie, a mianowicie próba wysiłkowa. Nie można badania tego definiować w kategorii lepsze czy gorsze, dlatego że i jedno i drugie jest bardzo dobre, jednak wielu ludzi o próbie wysiłkowej zapomina, od razu decydując się na ergospirometrię. Błąd! Próba wysiłkowa jest to podstawowe badanie, w trakcie którego wykonywane jest EKG wysiłkowe pozwalające ocenić pracę serca, ewentualne nieprawidłowości, zaburzenia rytmu serca czy też inne, mniej lub bardziej poważne schorzenia. Chcąc trenować, warto mieć pewność, że serce jest na to gotowe, a właśnie taka próba wysiłkowa jest tego doskonałym początkiem.
W trakcie EKG spoczynkowego, nie ma możliwości sprawdzenia czynności elektrycznej serca w trakcie wysiłku, stąd też właśnie takie EKG wysiłkowe stanowi najlepszy wybór obrazujący w pełni tę pracę. W trakcie takiej próby wysiłkowej, pacjent podłączony jest za pomocą elektrod do aparatu EKG. W trakcie badania sprawdzane jest zarówno EKG serca, jak również i ciśnienie tętnicze.
Ergospirometria jest badaniem zdecydowanie bardziej wysiłkowym, ale skupia się ona przede wszystkim na chęci uzyskania jak najlepszych wyników w sporcie. Zanim jednak to nastąpi, trzeba pomyśleć o sobie w aspekcie zdrowotnym, a wtedy właśnie próba wysiłkowa dla serca, to najlepszy z możliwych wybór, by mieć serce pod kontrolą, ale i pewność, że można biegać i realizować założenia planów treningowych.
Początkującym biegaczom zaleca się wykonanie w pierwszej kolejności zwykłego EKG serca, jak również i EKG wysiłkowego w formie próby wysiłkowej, by na tej podstawie móc podjąć decyzję - czy można biegać czy też nie. Jeśli lekarz nie będzie widział przeciwwskazań do uprawiania sportu, wówczas można wykonać ergospirometrię, a więc test wysiłkowy sercowo - płucny z możliwością oceny gazów oddechowych w trakcie aktywności fizycznej. Ta zarówno ocenia wydolność wentylacyjną, ale także diagnozuje przyczynę problemów kardiologicznych oraz pulmonologicznych. Co więcej, dostarcza niezbędnych informacji, które mogą okazać się niezwykle ważne dla skuteczności leczenia.
Jak wygląda badanie ergospirometrem?
Badanie ergospirometryczne, określane w skrócie CPET, jest to test wysiłkowy sercowo - płucny, który ma pozwolić ocenić wydolność oddechowo - krążeniową, postępy rehabilitacji i osiągnięcia sportowe. Jak samo badanie wygląda? Czy należy się do niego specjalnie przygotować?
Całość badania trwa około 30 minut. Odbywa się ona na bieżni lub na cyklometrze. W trakcie wykonywania aktywności fizycznej, pacjent lub sportowiec podłączony jest do aparatury, która mierzy między innymi:
- Ciśnienie tętnicze krwi
- Czynność serca
- Zmiany odcinka ST
- Zaburzenia rytmu serca
- Zaburzenia przewodzenia
- Ocenę powietrza wydychanego
Biegnąc lub jadąc na rowerze, pacjent oprócz podłączenia do elektrod, musi mieć na twarzy maskę podłączoną do ergospirometru. To właśnie dzięki niej może on być poddany wysiłkowej ocenie spirometrycznej.
W trakcie badania istotne znaczenie ma przede wszystkim zwiększone obciążenie. Ma ono bowiem za zadanie doprowadzić organizm do maksimum wydolnościowego. Takie badanie jest niezwykle dokładne, bowiem oprócz sprawdzenia podstawowych parametrów, przedstawia w wynikach wydolność oddechową, obecność lub brak obturacji, pojemność płuc czy przemiany metaboliczne, jako zachodzą w organizmie człowieka. Taka forma badania stanowi niejako trening, dlatego ważne jest to, aby na CPET przyjść ubranym na sportowo, w wygodnym obuwiu i odpowiednim stroju. Nie można być na czczo, jednak nie zaleca się picia kawy czy mocnej herbaty.
Bez wątpienia każdy biegacz rozpoczynający przygodę ze sportem, powinien poddać się serii badań, które pozwolą mu mieć pewność, że aktywność fizyczna będzie w pełni bezpieczna. Zanim jednak podejdzie się, do jakże profesjonalnego badania spirometrycznego, najpierw zdecydowanie lepiej jest wykonać próbę wysiłkową. Nie ma jednak wątpliwości, że każda z form badania, to przede wszystkim troska o swoje zdrowie, a w przypadku ergospirometrii, także i sprawdzenie swoich możliwości.
