Rehabilitacja kardiologiczna stanowi niezwykle ważny punkt leczenia dla osób po przebytym zawale, jak również i po operacji serca. Jest to zespół kompleksowych działań, na które składają się między innymi: edukacja, opieka medyczna i psychologiczna, jak również i określony wysiłek fizyczny. Całość rehabilitacji musi być zawsze dopasowana indywidualnie pod każdego pacjenta. Oczywiście równocześnie z nią w parze powinien iść zdrowy styl życia, a więc zbilansowana dieta, regularne ćwiczenia, troska o zdrowie i rezygnacja z wszelkich używek i alkoholu.
Rehabilitacja kardiologiczna składa się z kilku etapów. W zależności od pacjenta i przypadłości, z jaką ten się zmaga, może ona trwać od kilku tygodni, do kilku miesięcy, a nawet i lat. Przyjrzyjmy się więc jej nieco bliżej.
Rehabilitacja kardiologiczna- co to jest?
Rehabilitacja kardiologiczna jest to zespół działań, mających na celu osiągnięcie optymalnych warunków, zarówno fizycznych, psychicznych, jak również i socjalnych osób, u których występują choroby serca. Celem rehabilitacji w oparciu o definicję Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest pomoc osobom w poprawie jakości ich życia i próbie powrotu do normalności po przebytym zawale, przy występujących chorobach układu sercowego czy po operacji serca.
Rehabilitacja w kardiologii składa się z czterech, zasadniczych filarów. Są to między innymi:
- Farmakologia
- Pełna kontrola i ocena stanu zdrowia osoby chorej
- Odpowiednie zastosowanie ćwiczeń fizycznych
- Zmiana stylu życia
Do kogo skierowana jest rehabilitacja kardiologiczna?
Powrót do sprawności czy też możliwość ,,normalnego” życia w przypadku problemów z sercem, nie zawsze jest taka prosta, jakby mogło się wydawać. To właśnie rehabilitacja w kardiologii odgrywa tak ważną rolę, by móc wpłynąć pozytywnie na dalsze życie konkretnych osób. Jakie są więc wskazania do odbycia takiej rehabilitacji? Kto kwalifikuje się do jej odbycia? Są to między innymi:
- Stany po wykonanych zabiegach kardiochirurgicznych
- Stany po wszczepieniu rozruszników serca
- Stany po by - passach
- Stany po zawale
- Stany związane z chorobami serca
- Wrodzone wady serca
- Niewydolność serca
- Schorzenia naczyń obwodowych
- Dławica piersiowa stabilna.
W jakich sytuacjach rehabilitacja kardiologiczna nie jest możliwa mimo problemów z sercem i układem krążenia? Które choroby sprawiają, że nie ma możliwości jej odbycia? Są to między innymi:
- Dławica piersiowa niestabilna
- Ostre zapalenie mięśnia sercowego
- Zatorowość płucna
- Zapalenie osierdzia
- Nadciśnienie tętnicze bez konkretnej diagnozy
- Blok przedsionkowo - komorowy III stopnia bez obecności stymulatora
- Zaburzenia rytmu serca o złożonym przebiegu
- Niewydolność serca
Rehabilitacja kardiologiczna po przebytym zawale
Zawał serca jest to konsekwencja występującej choroby niedokrwiennej. Wynika ona z ograniczenia przepływu krwi przez tętnice wieńcowe, które są odpowiedzialne za przepływ krwi do mięśnia sercowego. W efekcie niedokrwienia mięśnia sercowego, dochodzi do jego martwicy. Część osób umiera, części udaje się przeżyć zawał, jednak niezbędna i kluczowa jest tutaj aktywna rehabilitacja po zawale serca. Jak ona wygląda? Co się na nią składa?
Kluczowe znaczenie ma próba wysiłkowa. To właśnie na jej podstawie lekarz może ocenić stan pacjenta, a także dostosować do niego odpowiednie obciążenie, które dla układu sercowo - naczyniowego okaże się być bezpieczne i co nie będzie zagrażać jego życiu. Ustalenie odpowiedniego zestawu ćwiczeń, ma na celu krok po kroku pomóc pacjentowi wrócić do sprawności i normalnego funkcjonowania. Oczywiście początkowo jest to rehabilitacja oddechowa, następnie delikatne obciążenia i później kolejne jednostki treningowe, zwiększające intensywność i długość. Wszystko musi odbywać się pod okiem doświadczonych profesjonalistów.
Po zawale należy przede wszystkim postawić na zdrowy styl życia. Składają się na to:
- Odpowiednie nawyki żywieniowe
- Aktywność fizyczna
- Higiena snu
- Unikanie stresu
- Redukcja wagi
- Wyeliminowanie alkoholu
- Zrezygnowanie z palenia papierosów i innych używek
Kluczowe znaczenie ma także stosowanie się do zaleceń lekarzy i fizjoteraputów, którzy na bieżąco kontrolują stan zdrowia pacjenta i dopasowują rehabilitację wciąż do aktualnego stanu danej osoby.
Dlaczego aktywność fizyczna dla zawałowców ma tak duże znaczenie? Bo poprawia ona kondycję psychiczną oraz fizyczną, a do tego sprzyja ona między innymi procesowi angiogenezy, czyli tworzenia się nowych połączeń naczyniowych. Wraz z zastosowaniem fizjoterapii w formie ćwiczeń, w większości przypadków konieczna jest także wizyta u psychologa. Niestety, ale wielu pacjentów obawiając się kolejnego zawału, rezygnuje z ćwiczeń, spędza czas leżąc i w konsekwencji czując się coraz gorzej. Po zawale ruch na świeżym powietrzu, to najlepsze - co można zrobić dla serca.
Rehabilitacja kardiologiczna po operacji serca
W przypadku osób, u których zastosowano rozrusznik serca, wszczepienie stentu czy też by - passy, rehabilitacja kardiologiczna po operacji serca, to także kluczowy element powrotu do sprawności i lepszej jakości życia. W ramach tak prowadzonej opieki nad pacjentem, rehabilitacja składa się z kilku etapów. Są to między innymi:
- pielęgnacja kardiologiczna chorego
- profilaktyka przeciwodleżynowa - oklepywanie, mycie, zmiana pozycji
- zapobieganie zapaleniu płuc - oklepywanie, pomoc w odkrztuszaniu wydzieliny, pozycje drenażowe
- nauka oddychania - wykorzystanie flutterów czy ćwiczeń oddechowych z oporem
- ćwiczenia ogólnokondycyjne i ogólnorozwojowe - jazda na rowerku
- ćwiczenia z większym obciążeniem - długie i energiczne spacery, spokojny trucht
Wykorzystanie sprzętów w rehabilitacji kardiologicznej
W rehabilitacji kardiologicznej, która odbywa się w szpitalach lub w sanatoriach, niezwykle ważnym elementem jest sprzęt kardiologiczny. W tym przypadku wykorzystuje się dwa sprzęty. Są to:
Jest to trenażer rowerowy, inaczej rowerek stacjonarny, który w przypadku zastosowania w rehabilitacji, musi być wyposażony w komputer, jak również i sensory pomiaru pulsu. Urządzenia takie posiadają do tego aparat elektrokardiograficzny, aby w trakcie wysiłku pacjent mógł automatycznie mieć wykonywane badanie EKG serca. W ten bowiem sposób sprawdzana jest praca układu krążenia w trakcie wysiłku. W zależności od tego, w jakim stanie jest pacjent i na jakim poziomie jest jego sprawność, trening na cykloergometrze można wykonywać w sposób ciągły lub interwałowy. Ten powinien dopasować do pacjenta zawsze lekarz.
Jest to sprzęt, jaki znany jest większości z siłowni, jednak ma on także zastosowanie w rehabilitacji kardiologicznej. Taka bieżnia umożliwia tworzenie różnego rodzaju treningów, w zależności od stanu zdrowia pacjenta i jego wytrzymałości. Można w taki sposób przeprowadzić marsz, wykonać bieg z określonym doborem prędkości czy z konkretnym nachyleniem toru. W trakcie badania pacjent ma na sobie elektrody EKG, które badają czynność elektryczną serca, a także ciśnieniomierz, który kontroluje ciśnienie. Taka bieżnia z podłączeniem do aparatu EKG monitoruje oraz raportuje odczyty rytmu serca i inne zależności.
W każdym przypadku rehabilitacja kardiologiczna wygląda inaczej. Zawsze musi być ona dobrana indywidualnie pod konkretnego pacjenta, tak, aby mu pomóc, a jednocześnie nie zagrozić jego życiu. Jedno jest pewne - stanowi ona niezbędny element powrotu do sprawności po przebytej chorobie serca czy po przejściu konkretnej z jego udziałem operacji.
