Warto wiedzieć, od jakiej temperatury mówimy o gorączce i które wartości uważa się za stan podgorączkowy. Gdy już pojawi się temperatura, chcemy sięgać po leki, aby ją obniżyć. Sprawdź, co poza przyjmowaniem leków możesz zrobić, by gorączka szybko spadła.
Gorączka jest zazwyczaj kojarzona jako powszechny objaw infekcji, zarówno u dzieci jak i u dorosłych. Prawidłowa temperatura ciała dzieci jest zazwyczaj wyższa o pół stopnia niż u dorosłych i wynosi od 36,5 stopni Celsjusza do 37,5 stopnia. Osoby starsze, mające słabsze krążenie krwi mogą mieć nieco niższą temperaturę. Natomiast niemowlęta, mają znaczne wahania dobowe temperatury ciała, ponieważ ich ośrodek termoregulacji dopiero się kształtuje. Nie można zapomnieć o fizjologicznym wzroście temperatury. U kobiet temperatura zmienia się zależnie od fazy cyklu, podczas intensywnego i długotrwałego wysiłku fizycznego temperatura ciała może wynosić nawet 40 stopni Celsjusza, poza tym obserwujemy dobowe zmiany temperatury; najwyższe wartości odnotowuje się po południu, a najniższe wcześnie rano. Pod pojęciem gorączki rozumiemy podwyższenie temperatury powyżej normy, jest to sposób walki naszego organizmu z zakażeniem. Nadrzędną rolę w utrzymaniu temperatury ciała w miarę wąskim przedziale wartości, odgrywa podwzgórze. Przednie podwzgórze (okolica przedwzrokowa) bierze udział w aktywacji mechanizmów odpowiadających za utratę ciepła, jakże niezbędna podczas gorączki. W powłokach naszego ciała istnieją termoreceptory, które są pobudzane przez zmiany temperatury w obwodowych częściach organizmu, a w narządach wewnętrznych poprzez zmiany temperatury głębokiej. Odpowiedź na te bodźce pochodzi z termoefektorów, w następstwie dochodzi do zmiany temperatury ciała.
Gorączka i stan podgorączkowy
Gorączka polega na podwyższeniu temperatury ciała przy zachowanej w pełni sprawności ośrodków i mechanizmów termoregulacji. Nie zawsze jest częścią mechanizmów obronnych organizmu na inwazję przez materię ożywioną lub nieożywioną.
Wyróżniamy:
- Gorączkę niską – 38 – 38,5 stopni Celsjusza
- Gorączkę umiarkowaną – 38,5 - 39 stopni Celsjusza
- Gorączkę wysoką – 39 - 40 stopni Celsjusza
- Hiperpireksję – ponad 41 stopni Celsjusza
Temperatura ciała powyżej 41 stopni Celsjusza powoduje zaburzenia w Ośrodkowym Układzie Nerwowym, uszkadza tkanki i zatrzymuje zdolność do termoregulacji. Według aktualnej wiedzy gorączka jest spowodowana przekazaniem sygnału do podwzgórza za pośrednictwem nerwu błędnego co powoduje aktywację COX-2 (cyklooksygenaza wzbudzona-enzym związany ze stanem zapalnym), co przekłada się na aktywacje PGE2 (prostaglandyna 2- cząsteczka pośrednicząca w komunikacji pomiędzy układem nerwowym i odpornościowym.
Co z nami się dzieje gdy mamy gorączkę?
Przede wszystkim, organizm zwiększa swoje tempo metabolizmu. Towarzyszy nam uczucie dreszczy, związane z wytwarzaniem ciepła przez mięśnie szkieletowe. Dochodzi do przyspieszenia akcji serca oraz zwiększenia magazynowania wody. Zwiększa się także tempo produkcji przeciwciał.
Co robić gdy ktoś ma gorączkę? Czy leki to zawsze dobry pomysł?
Zastanówmy się zanim odruchowo podamy leki zbijające gorączkę. Nie wolno zapomnieć o fizjologicznych wahaniach dobowych temperatury, trzeba upewnić się również w którym stadium cyklu miesiączkowego znajduje się dana osoba (jeśli oczywiście badany jest dojrzałą płciowo kobietą), czy pomiar nie został zebrany zaraz po intensywnym wysiłku fizycznym. Nie bez znaczenia jest również miejsce pomiaru temperatury, najwyższy wynik otrzymamy mierząc temperaturę w odbycie, a najniższy jeśli miejscem mierzenia jest dół pachowy.
Kiedy temperatura jest wysoka i nie wynika z sytuacji fizjologicznych, często stosuje się leki. Najpopularniejszy okazuje się być paracetamol, jego działanie polega na zmniejszaniu stężenia prostaglandyn w podwzgórzu. Jeśli nie decydujemy się na paracetamol, wybór często pada na ibuprofen, łączy on w sobie działania: przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Innym ważnym lekiem jest popularna aspiryna, obecna w prawie każdej domowej apteczce; inaktywuje ona wspomnianą wcześniej cyklooksygenazę, hamując tym samym proces powstawania gorączki. Istotnym jest aby zapoznać się z ulotką zarówno leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, jak i pochodnych kwasu acetylosalicylowego, ponieważ istnieją przeciwwskazania do ich zażywania i niewłaściwie zastosowane mogą powodować uszczerbki na zdrowiu.
Domowe sposoby na zbicie gorączki
Jednym z najpopularniejszych sposobów na obniżenie temperatury ciała jest wzięcie kąpieli w zimnej wodzie. Nie może być ona jednak lodowata. Zaleca się by była tylko trochę niższa niż temperatura ciała. Jeśli nie mamy ochoty na oziębienie całego ciała, możemy to robić punktowo, stosując zimne okłady. Okłady oczywiście należy zmieniać co kilkanaście minut. Nasze babcie i mamy, często przygotowywały napoje z mleka i miodu (czasem z dodatkiem czosnku lub cebuli) oraz herbaty z sokami z owoców (głównie malin) i miodem.
Nie zawsze zbijanie gorączki na siłę jest dobrym pomysłem. Oczywiście jest ona objawem uciążliwym i powodującym ogólny dyskomfort. Z drugiej strony to mechanizm walki, mający pomóc wygrać nam z zakażeniem. Powstrzymanie się od farmakoterapii może zapobiec namnażaniu się wirusów. Jednak kiedy chory czuje się naprawdę źle, lub działania podjęte w domu nie przynoszą efektu, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
