Spirometria jest z powodzeniem wykorzystywana w diagnostyce zaburzeń czynności dróg oddechowych. Choroby te są niezwykle groźne, dlatego też szybka diagnoza przy niepokojących objawach ma duże znaczenie dla skutecznego ratowania życia i zdrowia pacjenta.
Spirometria pozwala ocenić rezerwy wentylacyjne i jest podstawowym badaniem służącym do wykrywania obturacji, czyli. zwężenia oskrzeli, dlatego też stanowi podstawowe narzędzie w diagnozowaniu np. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Spirometrię wykorzystuje się również w rozpoznawaniu i klasyfikacji astmy oskrzelowej oraz monitorowaniu postępów tej choroby oraz efektów jej leczenia. Przydatna jest ona również w chorobach ogólnoustrojowych, w przebiegu których dochodzi do zajęcia płuc, opłucnej, mięśni i nerwów ścian klatki piersiowej.
Są to na przykład choroby tkanki łącznej, takie jak toczeń rumieniowaty układowy lub twardzina układowa, a także choroby nerwowo-mięśniowe, jak np. miastenia.
Spirometria jest badaniem bezbolesnym i mało inwazyjnym. Po wykonaniu badania, pacjent od razu dostaje wydruk z wynikiem. Jeżeli wykazuje on obturację, to należy rozszerzyć diagnostykę w kierunku chorób obturacyjnych – POChP, astmę lub nowotwór płuca.
Rak płuca
Rak płuca jest chorobą polegającą na niekontrolowanym rozroście złośliwych komórek nowotworowych w tkance płuca i według Światowej Organizacji Zdrowia, jest najczęstszą przyczyną zgonów spowodowanych chorobą nowotworową zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Dane WHO wskazują, iż co roku odnotowuje się ponad 2 mln nowych przypadków raka płuc na świecie.
Z kolei, według Krajowego Rejestru Nowotworów, w Polsce stwierdza się nowotwór płuc u ok. 23 tys. pacjentów rocznie. Lekarze alarmują iż większości z nich, objawy pojawiają się, dopiero w stopniu silnego zaawansowana choroby, gdyż może ona rozwijać się nawet przez 10 lat, zanim jej objawy zostaną zauważone.
Dlatego też, przy jakimkolwiek podejrzeniu warto jest wykonać jak najszybciej badanie spirometryczne. Na stopień obturacji wskazuje w nim wartość parametru FEV1. Jest on jednym z najważniejszych parametrów ocenianych podczas spirometrii i przydatnych w ramach Programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca.
Przewlekla obturacyjna choroba płuc
Niezakaźne przewlekłe choroby płuc, do których należą choroby obturacyjne, są uważane za jedną z głównych przyczyn zgonów. Według Światowej Organizacji Zdrowia, eksperci szacują, że na choroby te cierpi łącznie co najmniej 6 mln Polaków. Przewlekla obturacyjna choroba płuc zajmuje w tym rankingu czwarte miejsce.
U pewnych osób, szczególnie palących, lub pracujących przy stałym zapyleniu, dochodzi do znacznego ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe, który to proces nazwano przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.
Zdaniem Prezes Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc prof. Doroty Góreckiej, główną przyczyną POChP jest palenie papierosów, a w naszym kraju palacze stanowią 85 proc. wszystkich chorych. Otóż, nałóg ten przyspiesza starzenie się płuc i utratę rezerw wentylacyjnych.
Choroba ta, rozwija się powoli przez kilkadziesiąt lat a charakterystyczne objawy POChP to nasilająca się duszność, szczególnie podczas wysiłku, a w późniejszym etapie również w spoczynku. Inne wczesne objawy POChP, to przewlekły kaszel, odksztuszanie plwociny i świszczący oddech. Nieleczona choroba prowadzić może do inwalidztwa oddechowego, a nawet śmierci.
Zazwyczaj pierwszym etapem diagnostyki dolegliwości ze strony układu oddechowego jest zdjęcie rtg klatki piersiowej, jednakże na ogół nie wykazuje ono cech nieprawidłowych, gdyż w przebiegu POChP do zmian w obrazie RTG dochodzi bardzo późno. Właśnie spirometria jest badaniem, które w takich sytuacjach umożliwia najwcześniej wykrycie ograniczenia rezerw wentylacyjnych.
Astma oskrzelowa
Również szczególną rolę, odgrywa badanie spirometryczne w diagnostyce i monitorowaniu efektów leczenia astmy. Astma oskrzelowa, to stan chorobowy zazwyczaj ostro występującej duszności typu wydechowego. Jest ona przewlekłą, zapalną, chorobą dróg oddechowych, spowodowaną najczęściej infekcjami wirusowymi oraz bakteryjnymi, a niekiedy nawet stresem. Astma oskrzelowa jest nieuleczalna. Już na samym początku, powoduje ona w naszych oskrzelach nieodwracalne zmiany. Z czasem, doprowadza do znacznie ograniczonej wydolności dróg oddechowych i atakuje coraz większą liczbę populacji. Jest ona obecnie jedną z najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych na świecie, gdyż w samej już Polsce, na astmę cierpi ponad trzy miliony osób.
Spirometria pomaga lekarzowi nie tylko rozpoznać chorobę, ale także odpowiednio dobrać i modyfikować terapię, aby uzyskać jak najlepszą jej kontrolę. Cechy obturacji oskrzeli ujawnione w badaniu spirometrycznym, zwiększają znacznie prawdopodobieństwo rozpoznania, jak i również stwierdzenie poprawy pod wpływem leczenia oraz stwierdzenie istotnej różnicy wyników pomiędzy kolejnymi badaniami.
Oprócz palenia tytoniu, na choroby płuc wpływa w dużym stopniu zanieczyszczenie powietrza, z powodu którego na świecie umiera rocznie 3,7 mln ludzi.
- Każdego roku w Polsce, ginie przez to nawet do 45 tysięcy osób – stwierdza doktor Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP - dlatego też, tak ważne jest wykonywanie profilaktycznych badań za pomocą spirometru, które umożliwiają zdiagnozowanie ewentualne schorzenia płuc. Wykrycie schorzenia w odpowiednim czasie pozwala na zastosowanie odpowiedniego leczenia, które często pozwala na wydłużenie życia chorego.
