Perfuzja, a dokładnie indeks perfuzji określany skrótem PI, jest to stosunek pulsacyjnego przepływu krwi do przepływu niepulsacyjnego, czyli statycznego przepływu w miejscu, gdzie dokonywany jest pomiar.
Wykorzystując pulsoksymetry, które to służą do pomiaru saturacji, taki indeks perfuzji stanowi wskaźnik siły pulsu tam, gdzie nałożony zostaje czujnik pulsoksymetru. Im ta wartość PI jest wyższa, tym wyższym jest jednocześnie poziom przepływu krwi.
Czy wskaźnik perfuzji dla każdej osoby badanej jest taki sam?
Wskaźnik perfuzji jest inny dla każdej osoby badanej, bowiem uzależniony jest on od wielu czynników, które na tę wartość mają wpływ. Są to więc warunki fizjologiczne, jak również i miejsce, w którym dokonuje się pomiaru. W każdym więc przypadku, ustalona musi być własna, zwyczajna wartość indeksu perfuzji.
Aby pulsoksymetry mogły spełniać swoje zadania, muszą być dokładne w swoich obliczeniach. Aby było to możliwe, to właśnie ta perfuzja odgrywa tak ważną i jakże istotną rolę. Im bowiem wskaźnik będzie wyższy, tym większa istnieje szansa na to, że w tym konkretnym miejscu, gdzie został założony czujnik pulsoksymetru, dokonany zostanie odpowiedni pomiar saturacji, czyli SpO2. Określa się, iż PI jest najlepszym wskaźnikiem mającym wpływ na dokładność pomiaru. Jeśli jest on niski i wynosi mniej, niż 0,4%, wówczas uzyskany wynik nie jest miarodajny i ukazany pomiar nie do końca może odzwierciedlać faktyczny stan. Zakładając więc pulsoksymetr medyczny, należy znaleźć najpierw odpowiednie miejsce pomiaru, by następnie sprawdzić saturację.
Badanie saturacji - pozycja bez ruchu!
To, co stanowi niezwykle istotny element badania, to nieruchoma pozycja i brak jakiegokolwiek ruchu, który mógłby zaburzać badanie saturacji. Niemal każdy pulsoksymetr jest czuły na ruch, dlatego też poruszając daną częścią ciała, na której znajduje się czujnik, ten może powodować zakłócenia, a wtedy określenie, jakie jest wysycenie krwi tlenem nie będzie dokładne i miarodajne. Patrząc na ten aspekt w odniesieniu właśnie do perfuzji, im jest on wyższy, tym większa jest szansa, że w trakcie ruchu także pojawi się wynik prawidłowy.
Choć używanie pulsoksymetrów jest niezwykle proste, bezbolesne i szybkie, to jednak kluczowe znaczenie ma właśnie dokładny pomiar, a ten jest w stanie zagwarantować nam nie tylko niezawodny sprzęt medyczny, ale również i ten oto wskaźnik perfuzji PI.
Co może wpływać na dokładność pomiaru?
Dokładny pomiar saturacji odgrywa wartość nadrzędną i to właśnie na nim należy skupić się w sposób szczególny. Niestety, ale wiele pojawia się czynników, które taką dokładność Spo2 mogą zaburzać. O czym więc należy pamiętać? Czego unikać? Jak podejść do badania?
Czynnikami wpływającymi na dokładność pomiaru saturacji są:
- ruch osoby badanej, szczególnie, gdy chodzi o kończynę, na jakiej znajduje się czujnik
- wewnątrznaczyniowe barwniki i substancje, które zmieniają pigmentację krwi
- nadmierne światło zewnętrzne, które może wpłynąć na zaburzenie pomiaru
- używanie zewnętrznych kosmetyków, w tym między innymi lakier do paznokci czy preparaty na ciało
- miejsce pomiaru, w którym występuje ograniczony przepływ krwi
W jaki sposób wspomóc pomiar saturacji?
Aby pulsoksymetr wskazał dokładne wyniki, warto zastosować kilka istotnych rad, by mieć pewność, że dokonany pomiar widoczny na ekranie jest takim, jak to jest w rzeczywistości. I tak najważniejsze elementy to:
- Odpowiednie miejsce pomiaru
Miejsce pomiaru ma ogromne znaczenie, bo to właśnie to odpowiednie będzie w stanie wskazać wysoką wartość wskaźnika perfuzji. Warto więc sprawdzić kilka lokalizacji i wybrać taką, w której PI będzie największe.
- Odpowiedni czujnik pomiaru
Pulsoksymetry posiadają różnorodne czujniki, skierowane dla danej grupy wiekowej czy też w zależności od wagi osoby badanej. Zupełnie inne są pulsoksymetry dla noworodków, inne pulsoksymetry dla dzieci nieco starszych, a jeszcze inne dla dorosłych.
Jak działają pulsoksymetry?
Aby dokonać pomiaru, który ma określić nasycenie krwi tlenem, niezbędne jest zjawisko spektrofotometrii transmisyjnej. Wiadomo, iż hemoglobina zawierająca tlen i ta, która go nie posiada, ma inną barwę. Wykorzystując do badania dwie długości fal: czerwoną i podczerwoną, sprawdza się w ten sposób przenikanie światła przez hemoglobinę i otrzymujemy w ten sposób wynik saturacji, czyli ile tlenu znajduje się w krwice.
Rodzaje pulsoksymetrów
Rynek oferuje nam wiele urządzeń niezbędnych do pomiaru saturacji. Wszystkie powinny posiadać niezbędne atesty i certyfikaty, które dają pewność, iż jest to urządzenie w pełni legalne, należące do produktów medycznych. Zastanawiając się więc nad tym, jaki pulsoksymetr wybrać, podzielić można je na dwa rodzaje:
- Pulsoksymetr napalcowy
Taki pulsoksymetr ma czujnik zakładany na palec. Stanowi on mały, niezawodny sprzęt, który nie wymaga żadnych połączeń kablowych, bowiem i czujnik i ekran stanowi całość takiego urządzenia. Tego typu sprzęty wykorzystywane są przede wszystkim na użytek prywatny. Można korzystać z nich w domu, w pracy czy w podróży. Wśród dostępnych propozycji, warto zwrócić uwagę na pulsoksymetry Contec, Microlife czy na przykład Beuer.
- Pulsoksymetr stacjonarny
Taki pulsoksymetr jest dużo bardziej zaawansowanym urządzeniem, w którym czujnik można założyć na wybraną część ciała, na której jest widoczny najwyższy wskaźnik perfuzji. Najczęściej pomiaru dokonuje się z palca, ale także i z płatka ucha lub skrzydełka nosa. W przypadku małych dzieci lub osób, u których trudno jest przeprowadzić pomiar saturacji zwykłym czujnikiem, obecne są specjalne opaski silikonowe, które można nałożyć wokół palców, na nadgarstki lub na kostki i są one w stanie dokładnie takiego pomiaru dokonać. Pulsoksymetry stacjonarne wykorzystywane są przede wszystkim w szpitalach, ale także i w domach opieki i innych placówkach medycznych.
- Pulsoksymetr w smartwatchu
Zegarek z pulsoksymetrem cieszy się ostatnio bardzo dużą popularnością. Taki gadżet jest przydatny przede wszystkim dla sportowców, którzy chcą mieć ogólny pogląd na sytuację, jednak nie jest to sprzęt medyczny, który może wskazać w pełni miarodajny wynik.
W zależności z kolei od osoby badanej, wyróżnić możemy:
- Pulsoksymetry dla noworodków i niemowląt
Takie pulsoksymetry wyposażone są w czujnik SpO2 w formie opaski typu Y lub opaski rozłącznej typu MultiSite.
- Pulsoksymetry dla dzieci
Takie pulsoksymetry dla dzieci do 10 kilogramów, powinny być wyposażone w silikonowe czujniki SpO2 na palec w różnych rozmiarach, tak, aby bez problemu można je było założyć i aby podczas badania one nie spadały. Dla starszych dzieci poleca się pulsoksymetry klipsy, które są łatwe w założeniu, szybkie w działaniu i niezawodne.
- Pulsoksymetry dla dorosłych
W przypadku osób dorosłych sprawdzają się przenośne klipsy lub w przypadku badania w szpitalu sprzęty stacjonarne posiadające także czujniki w formie napalcowej lub nakładanej na nos czy ucho.
Bez wątpienia saturacja jest niezwykle ważnym parametrem, jaki powinien kontrolować każdy z nas, szczególnie w dobie koronawirusa. Skutki niedotlenienia organizmu mogą bowiem być bardzo poważne, dlatego też warto się przed tym chronić. Kluczowe więc znaczenie ma wybór odpowiedniego pulsoksymetru, a także zwrócenie uwagi na wskaźnik perfuzji, od którego zależy dokładność samego pomiaru.
