Artykuly Medyczne

Masaż limfatyczny ze wskazań zdrowotnych

Masaż limfatyczny jest najskuteczniejszym narzędziem do walki z różnego rodzaju obrzękami, przede wszystkim żylnymi, limfatycznymi, tłuszczowymi i obrzękami po operacjach. Drenaż limfatyczny usprawnia działanie układu krwionośnego i limfatycznego, detoksykuje, poprawia jędrność skóry i zmniejsza cellulit.

Należy pamiętać, że obrzęk jest tylko objawem wielu różnych procesów zachodzących w organizmie człowieka, dlatego tak istotne jest poznanie jego przyczyny.

Od podłoża obrzęku zależy postępowanie, w tym leczenie – np. u niektórych pacjentów konieczne jest stosowanie leków moczopędnych, u innych zaś bardzo pomocny będzie masaż limfatyczny.

Warto mieć na uwadze, że leczenie obrzęku limfatycznego czy żylnego wyłącznie za pomocą leków moczopędnych może doprowadzić do powikłań, a nawet spowodować nieodwracalne szkody w organizmie.

Obrzęk żylny

Obrzęk żylny jest częstą dolegliwością, która nasila się wraz z upływem dnia, a najbardziej dokuczliwa staje się wieczorem. Tego rodzaju obrzękowi często towarzyszą uczucie ciężkości nóg lub rąk, mrowienie i żylaki. Obrzęki żylne zmniejszają się lub ustępują po uniesieniu kończyny i wysiłku fizycznym. Często obrzęk nóg pojawia się u zdrowych osób, niemających nieprawidłowości żylnych, na przykład po locie samolotem. Jest również częsty u ciężarnych. Ciążę uznaje się jednak za przeciwwskazanie do masażu limfatycznego.

Obrzęk limfatyczny

Obrzęk limfatyczny jest spowodowany zastoinową niewydolnością naczyń chłonnych. Może być skutkiem nieprawidłowej budowy i funkcji naczyń chłonnych, urazów lub powstawać na skutek choroby nowotworowej. Co warto o nim wiedzieć? Przede wszystkim to, że nie należy go lekceważyć – czyli w pierwszym rzędzie powinno się poszukać jego przyczyn, a następnie postępować zgodnie z zaleceniami lekarza.

Dlaczego długotrwały obrzęk jest niebezpieczny? Nagromadzenie w tkankach i naczyniach chłonnych limfy (chłonki) zawierającej białka, komórki odpornościowe i produkty przemiany materii prowadzi do rosnącego włóknienia tkanek i zasiedlania ich przez drobnoustroje niewydalone z limfą, co wywołuje stan zapalny. W wyniku tych zmian dochodzi do upośledzenia odporności. Skóra przestaje skutecznie pełnić funkcję bariery ochronnej organizmu, dlatego nawet niewielkie jej uszkodzenia, oparzenia lub ukąszenia przez owady mogą otwierać wrota dla drobnoustrojów powodujących zakażenie, ono zaś przyczynia się do powiększenia już istniejącego obrzęku.

Utrzymujący się stan zapalny może doprowadzić do tak poważnych konsekwencji, jak nowotwór. Ponadto postępujące zwłóknienie tkanek, a z czasem również naczyń limfatycznych, prowadzi do pogłębiania się obrzęków. Dlatego interwencję najlepiej podjąć jak najszybciej, jeszcze wówczas, gdy zmiany są odwracalne.

Obrzęki w chorobie nowotworowej

Obrzęk limfatyczny często towarzyszy chorym na nowotwór m.in. z powodu ucisku guza na naczynia chłonne lub węzły chłonne albo ich zajęcie przez proces chorobowy. Często występuje również u osób całkowicie wyleczonych, nawet wiele lat po zakończeniu terapii przeciwnowotworowej. Dzieje się tak, ponieważ na skutek leczenia (operacyjnego lub radioterapii) może się rozwinąć utajony, niedający objawów obrzęk limfatyczny, dochodzący do głosu dopiero po zaistnieniu czynnika wyzwalającego, np. urazu lub infekcji. O tym, czy zabieg masażu jest u danego pacjenta wskazany, czy wręcz przeciwnie, decyduje onkolog opiekujący się chorym.

Jak wygląda zabieg?

Istotą drenażu limfatycznego jest stopniowy, przesuwający się wzdłuż danej partii ciała ucisk, wykonywany manualnie przez specjalistę lub urządzenie do masażu limfatycznego. Do urządzeń podłącza się mankiety, w które pacjent wkłada nogi lub ręce (przypominają one nogawki lub rękawy), lub kamizelki przeznaczone do masażu klatki piersiowej. W trakcie masażu są one napompowywane, podczas gdy pacjent wygodnie leży. Specjalista przeszkolony do wykonywania tego typu masażu dobiera odpowiedni do potrzeb pacjenta stopień intensywności masażu. W razie dyskomfortu w czasie zabiegu należy powiadomić o tym przeprowadzającą go osobę.

Jak często trzeba wykonywać masaż limfatyczny?

Masaż limfatyczny wymaga systematyczności. Najlepsze efekty przynosi przy co najmniej 10-krotnym wykonaniu, codziennie lub co 2 dni. Zabieg przeważnie trwa od 50 do 60 minut.

Podtrzymanie efektów masażu limfatycznego

W celu podtrzymania dobroczynnych efektów zabiegu limfatycznego Polskie Towarzystwo Limfologiczne, organizacja zrzeszająca specjalistów w dziedzinie terapii przeciwzastoinowej, zaleca odpowiednią higienę i natłuszczanie skóry, nienoszenie obcisłej bielizny (utrudniającej odpływ chłonki), za to noszenie tzw. odzieży kompresyjnej, takiej jak pończochy uciskowe. Warto je zakładać z samego rana, jeszcze przed wstaniem z łóżka, zanim utworzy się obrzęk.

Korzyści z masażu limfatycznego

Masaż limfatyczny przynosi ogólne korzyści dla zdrowia – usprawnia działanie układu krwionośnego i limfatycznego, wspomaga detoksykację tkanek, zmniejsza miejscowe stany zapalne i wypryski, pobudza metabolizm i przyspiesza spalanie tłuszczu. Skóra staje się wyraźnie gładsza i jędrniejsza. Dodatkową zaletą masażu, przy mniejszej intensywności, jest efekt odprężający.

Przeciwwskazania do masażu limfatycznego

Jak każdy zabieg, również masaż limfatyczny jest obwarowany przeciwwskazaniami, na co koniecznie muszą zwrócić uwagę osoby, które nie są zdrowe. Do przeciwwskazań zalicza się m.in.:

• ciężką niewydolność narządów (np. nerek, płuc, serca)
• ostre zapalenie żył i węzłów chłonnych
• padaczkę
• infekcję wirusową lub bakteryjną przebiegającą z gorączką
• ciążę i miesiączkę.

Przed podjęciem decyzji o masażu należy więc zasięgnąć opinii lekarza. On najlepiej oceni bilans korzyści i ewentualnego ryzyka zabiegu. Konsultacja lekarska jest konieczna u osób, które przekroczyły 60. rok życia.