EKG jest to podstawowe badanie stosowane w diagnostyce chorób serca, takich, jak na przykład arytmia, niedokrwienie mięśnia sercowego, choroba wieńcowa czy też najbardziej popularny zawał. Krótkie, nieinwazyjne i co ważne, bezbolesne badanie pozwala ocenić pracę serca i wszelkie pojawiającą się w związku z jego pracą nieprawidłowości.
Czy EKG wykryje wszystkie choroby serca? Czy EKG wykaże przebyty zawał? Na te i na wiele innych pytań postaramy się odpowiedzieć w tym właśnie artykule, a więc zajmijmy się dokładnie badaniem EKG w obliczu najczęściej pojawiającej się przypadłości - zawału serca.
Jakie choroby serca wykryje badanie EKG?
Zapis EKG jest w stanie ocenić kondycję serca. Krzywa EKG przedstawia bowiem pełen cykl jego pracy, na który składają się między innymi:
- dopływ krwi do przedsionków
- skurcz komór
- odpływ krwi
Poprzez badanie EKG spoczynkowe dokonany jest zapis zmian napięć elektrycznych, jakie powstają w mięśniu sercowym. EKG jest badaniem, które pozwala szybko i co ważne - efektywnie zdiagnozować wiele schorzeń serca, by tym samym móc rozpocząć stosowne do danej przypadłości leczenie. I choć elektrokardiografia nie jest jedynym sposobem diagnozowania choroby, to stanowi uzupełnienie dla prawidłowej pracy serca, obok badania fizykalnego czy wywiadu z pacjentem.
Jakie są wskazania do wykonania badania EKG? Kiedy lekarz zleci przeprowadzenie EKG? Jakie zaburzenia rytmu serca są możliwe do zdiagnozowania podczas tego badania?
Skierowanie na EKG wypisywane jest przy następujących objawach:
- duszności i ból w klatce piersiowej
- osłabienie, omdlenie, utrata przytomności, zawroty głowy
- kołatanie serca, złe samopoczucie,
Skierowanie na EKG odbywa się przy następujących chorobach:
- zawał serca
- zapalenie osierdzia
- zapalenie mięśnia sercowego
- wady serca
- miażdżyca
- choroby układu sercowo - naczyniowego
- nadciśnienie tętnicze
- choroba niedokrwienna serca
- stymulatory serca
Wykonując badanie EKG, to może określić między innymi wystąpienie takich przypadłości, jak: arytmia serca, niedokrwienie mięśnia sercowego, a także zawał czy też chorobę wieńcową. W zależności od objawów, z jakimi pacjent się zmaga i określonego kierunku badania, wykonać można badanie EKG spoczynkowe, badanie EKG wysiłkowe na bieżni lub na rowerze, w którym określana jest próba wysiłkowa, a także badanie metodą Holtera polegające na 24 - godzinnym sprawdzaniu pracy serca.
Czy EKG wykryje zawał?
Zawał jest to skutek choroby niedokrwiennej serca, stanowiący poważny problem, zagrażający zdrowiu, a nawet i życiu pacjenta. Zawał to inaczej ostry zespół wieńcowy, który objawia się między innymi ograniczeniem przepływu krwi przez tętnice wieńcowe, a więc naczynia, które doprowadzają krew do mięśnia sercowego.
Jak rozpoznać zawał w EKG? Patrząc na zawał serca w zapisie EKG, określić można stopień zwężenia tętnic i tym samym odpowiednie jego rodzaj. Wyróżnia się bowiem:
- ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST - przepływ krwi jest nadal zachowany, jednak widocznie zmniejszony
- ostry zespół wieńcowy z uniesieniem odcinka ST - przepływ krwi nie jest zachowany, gdyż tętnica jest kompletnie zamknięta.
Zapis EKG w zawale przedstawia przede wszystkim zmiany w odcinku ST, w tym uniesienie tego właśnie odcinka. A czy zawał na EKG może nie być widoczny? Bardzo często jeśli nie widzimy na EKG widocznych zmian, możemy mieć do czynienia z dławicą piersiową niestabilną. Objawia się ona bardzo silnym bólem w klatce piersiowej, jednak odczyt EKG jest bez widocznych zmian.
Jakie są objawy zawału? Do głównych należą między innymi:
- ból w klatce piersiowej
- przyspieszone bicie serce i kołatanie
- poty
- bladość
- duszność
- nudności
- omdlenia
- bóle brzucha
- stan podgorączkowy
Oczywiście u każdej osoby te objawy mogą być nieco inne, ale każdy z nich połączony z uciskiem w klatce, który trwa dłuższy czas i powoduje nasz niepokój, powinien być zdiagnozowany. EKG zawału serca pozwala przede wszystkim rozpoznać ten stan, patrząc na bardzo charakterystyczne dla niedokrwienia zmiany.
Przy zawale serca wyróżnić możemy w obrazie EKG trzy strefy:
- strefa martwicy - patologiczny załamek Q
- strefa uszkodzenia - fala Pardeego
- strefa niedotlenienia - ujemny załamek T
Jak wspomnieliśmy powyżej, najbardziej widoczne jest wypukłe uniesienie odcinka ST, określanego jako fala Pardeego. Jest to tak zwany prąd uszkodzenie, który przypomina kształtem nagrobek. Widoczny jest po świeżym zawale serca. Sama fala stosunkowo szybko wraca do normy. Gdzie jednak widoczne są zmiany? Przez kilka miesięcy zobaczyć można je w załamku T, przez całe życie zaś widoczna jest w zapisie EKG tak zwana dziura elektryczna.
Taki odczyt EKG po zawale daje także możliwość określenia, która z części serca została tym niedokrwieniem objęta. I tak może wystąpić:
- zawał ściany tylnej
- zawał przedniej ściany serca
- zawał ściany bocznej
- zawał ściany dolnej
- ostry zawał serca podwsierdziowy
Będąc w temacie tej jakże podstępnej i bardzo niebezpiecznej dla zdrowia i życia choroby, wyróżnić można także:
- stan przedzawałowy
Jest to inaczej wspomniana wyżej dławica piersiowa, a więc choroba związana z niedokrwieniem mięśnia serca, dostarczając do niego zbyt małą ilość krwi, zaburzając jego prawidłowe funkcjonowanie.
- przechodzony zawał
Jest to tak zwany niemy zawał, który nie dał żadnych większych objawów, jednak zapis EKG po przebytym zawale przechodzonym jest widoczny na badaniu i jeśli nie jest to sprawa świeża, określany jest jako właśnie ten przechodzony.
Czy EKG wykaże stan przedzawałowy?
Jeśli chodzi o stan przedzawałowy EKG, zmiany w mięśniu sercowym nie są widoczne w trakcie badania u blisko 30 - 50% pacjentów. Jedynie u części z nich zauważyć można obniżenie odcinka ST i ujemne załamki T. Skąd więc pewność, że to właśnie z tym problemem mamy do czynienia? Jakie badanie wykaże stan przedzawałowy? Oprócz samego EKG wykonuje się badanie stężenia markerów, w tym troponiny i kinazy kreatynowej. Odpowiednie ich podwyższenie pozwala postawić diagnozę. Troponiny są białkami kurczliwymi mięśni poprzecznie prążkowanych. Uwalniają się w mięśniu w momencie uszkodzenia narządu, np przy zawale serca. Wartości troponiny po zawale mięśnia sercowego są zawsze podwyższone i utrzymują się we krwi około jednego tygodnia. Troponina T utrzymuje podwyższony poziom 5-7 dni, a troponina I 7-10 dni. Normy troponin we krwi: Troponina T – nie więcej niż 0,1 ng/ml, Troponina I - 0,012-0,4 mcg/l. Wartości przekraczające te limity uważane są za nieprawidłowe i stanowią o zaburzeniu między tkankowym i braku zdolności przetransportowania tlenu do komórek serca. Dodatkowo pełny obraz zawału i zaburzenia oraz ocenę kurczliwości mięśnia sercowgo diagnozuje się w badaniu echa serca.
EKG przy zawale i EKG po zawale daje jasny obraz sytuacji i dla każdego kardiologa badanie to odgrywa niezwykle ważną rolę. Pozwala określić zarówno miejsce wystąpienia niedokrwienia, jak również i stopień tego właśnie problemu. Badanie elektrokardiograficzne aparatem ekg w gabinecie lekarza rodzinnego, to zawsze podstawowe badanie diagnozujące wszystkie zaburzenia pracy serca.
Przyczyny zawału
Przyczyną zawału jest występowanie różnego rodzaju chorób zasadniczych, bowiem sam zawał jest jedynie ich konsekwencją. Przyczyną tego stanu jest miażdżyca - zwężone naczynia związane z cholesterolem, który się w nich odkłada. Z racji jednak tego, że rozwija się ona powoli, a zawał pojawia się nagle, zasadniczo problemem nie jest miażdżyca sama w sobie, ale powstawanie blaszek miażdżycowych i ich pękanie. To związane jest przede wszystkim z takimi czynnikami, jak:
- palenie papierosów
- otyłość
- nieodpowiednia dieta
- brak aktywności fizycznej
- cukrzyca
- nadmiar złego cholesterolu
Choć rzadziej, ale przyczyną zawału mogą być także wady anatomiczne, niedokrwistość, wady zastawki aortalnej, zator, skurcz czy też zapalenie tętnicy wieńcowej.
Leczenie po zawale
W przypadku podejrzenia zawału, w pierwszej kolejności pacjent otrzymuje kwas acetylosalicylowy, jak również i tlen. Samo leczenie uzależnione jest między innymi od typu zawału, jak również stanu w jakim pacjent się znajduje i możliwości, jakie szpital może zaoferować.
Jeśli mamy do czynienia z ostrym zespołem wieńcowym z uniesieniem odcinka ST, głównym z zabiegów jest przezskórna angioplastyka wieńcowa PCI, która wykonywana jest tuż po przyjęciu do szpitala. Alternatywą dla niej jest tak zwane leczenie fibrynolityczne, w którym to podaje się dożylnie leki mające na celu rozpuścić zakrzepy. W skrajnych przypadkach, wszczepia się by - passy. Niezbędne w leczeniu po zawale jest podawanie środków farmakologicznych. I oczywiście na sam koniec, kluczowe znaczenie odgrywa - rehabilitacja po zawale, która stanowi formę leczenia. Półgodzinny wysiłek to najlepszy sposób na to, by odzyskać zdrowie i sprawność, poprawiając jednocześnie pracę serca. Można postawić na marsz, nordic walking, na jazdę na rowerze czy na przykład pływanie.
Zawału w żadnym wypadku nie można bagatelizować. Powikłaniami jego występowania mogą być zaburzenia rytmu serca, pęknięcie ściany serca czy też jego niewydolność. Najważniejsza jest więc opieka kardiologiczna, wyeliminowanie czynników ryzyka, stosowanie leków i obowiązkowo - regularna aktywność fizyczna każdego dnia.
