Badanie EKG u dziecka umożliwia rozpoznanie m.in. arytmii, zapalenia i niedotlenienia serca czy też przeciążenia komór serca. Wczesne wykrycie przyczynia się do spowolnienia lub zahamowania rozwoju choroby, a także ograniczenia ryzyka wystąpienia poważniejszych stanów chorobowych.
EKG to nieinwazyjne badanie serca, które jest ogólnodostępne i łatwe do wykonania. Nie ma przeciwwskazań wiekowych, dlatego poddawane są jemu nie tylko dorośli, ale również dzieci, nawet noworodki. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie ewentualnych nieprawidłowości dotyczących pracy serca.
Wskazania do badania EKG u dzieci. Kiedy wykonać badanie?
Badanie EKG u dziecka w większości przypadków jest wykonywane na zlecenie lekarza pediatry, który na podstawie badania i konsultacji podejrzewa nieprawidłowości w pracy serca. Jednym z niepokojących objawów, które jest wskazaniem do EKG, jest powiększona sylwetka serca oraz słyszalne szmery. Zaburzenia rytmu serca mogą być spowodowane konkretnymi objawami, które również są sygnałem do skierowania dziecka na badanie EKG. Należą do nich: nadciśnienie tętnicze, ból pojawiający się w klatce piersiowej, omdlenia i utrata przytomności, a także objawy niewydolności krążenia. Ponadto EKG u dzieci jest też rutynowym badaniem, które powinno się wykonywać regularnie co kilka lat. Jest ono wykonywane też u młodych sportowców, którzy uprawiają sporty wyczynowe jako badanie przesiewowe. Lekarz zaleca je też u dzieci, w rodzinach których występują już choroby układu krążenia.
Przygotowanie dziecka do EKG serca
Do EKG serca dziecka nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby wcześniej nie spożywać posiłków, pacjent nie musi być więc na czczo. Jeżeli stale przyjmuje leki, może je zażyć normalnie o stałej porze i w zalecanej ilości. Warto jednak wcześniej przeprowadzić rozmowę z dzieckiem, tłumacząc mu, po co wykonywane jest u niego badanie, jak wygląda i czego może się spodziewać w gabinecie. To pozwoli uspokoić malucha, który w trakcie EKG powinien być odprężony i zrelaksowany. Jego skóra nie może być natłuszczona olejkiem lub balsamem, ponieważ może to utrudnić wykonanie badania, elektrody nie będą stabilnie przyklejone do ciała.
EKG serca dziecka wykonuje się w gabinecie lekarskim, a przygotowaniem do badania zajmuje się najczęściej pielęgniarka. W trakcie badania czasami obecny jest też lekarz kardiolog, który kontroluje przebieg badania. Dobrze jest zadbać o przyjazną dziecku atmosferę. Wiele maluchów jest zainteresowanych nowym otoczeniem i urządzeniami, najbardziej ciekawi świata zadają mnóstwo pytań, co na pewno pomaga w odwróceniu ich uwagi od niecodziennej dla nich sytuacji.
Jak wygląda badanie EKG u dzieci?
Na badanie dziecko przychodzi z rodzicem lub opiekunem. EKG u dzieci, podobnie jak u dorosłych, odbywa się w pozycji leżącej. Mały pacjent zostaje poproszony o położenie się na przygotowanej wcześniej leżance. Klatka piersiowa musi być odsłonięta, więc zdejmuje wszystkie okrycia wierzchnie z górnych partii ciała. Do skóry pielęgniarka przyczepia specjalne elektrody. W wielu przypadkach są one dodatkowo pokryte specjalnym żelem, którego celem jest lepsze przewodzenie impulsów elektrycznych. Elektrody są przyczepiane do klatki piersiowej oraz po jednej elektrodzie na rękach i nogach. Dzięki temu uzyskać można bardzo szczegółowy obraz wszystkich obszarów serca, również dolną, przednią i boczną ścianę. Sygnał zostaje przekazany do urządzenia, gdzie powstaje zapis w postaci krzywej EKG.
Zapis EKG u dzieci
Zapis EKG, a także normy EKG u dzieci różnią się w zależności od ich wieku. U noworodków w pierwszych tygodniach życia rytm serca wynosi około 125/min. Oś elektryczna serca będzie skierowana w prawo, z kolei odstęp PQ powinien być krótki, a jego prawidłowa wartość to średnio około 100 ms. Od trzeciego miesiąca życia obserwuje się zmniejszenie częstości rytmu serca, ten proces trwa aż do wieku dorosłego. W drugiej połowie pierwszego roku życia rytm zatokowy u dziecka będzie niewiele wyższy, jego średnia częstość wynosi około 130-135/min. Może się jednak zdarzyć, że EKG u dzieci wykonane po raz pierwszy wywoła u nich niepokój, co przekłada się na szybszą pracę serca. Podczas snu obserwuje się z kolei wolniejszą pracę serca. Z tego powodu wprowadzono następujące normy EKG u dzieci: dla okresu niemowlęcego - 106-186/min, a po 6 miesiącu życia zmiana osi serca od +10 do +120 stopni, średnio 70 stopni.
Dzieci w wieku przedszkolnym powinny mieć czynność serca na poziomie około 100/min. Czas trwania odstępu PQ się wydłuża i maksymalnie wynosi 170 ms). U dzieci powyżej 4 roku życia zespół QRS będzie maksymalnie wynosił 90 ms. U dzieci w wieku 7-12 lat obserwuje się zwolnienie czynności serca do 62-130/min. Wyraźne zmiany w zapisie EKG są widoczne u nastolatków, gdzie pojawiają się dodatnie załamki T w odprowadzeniach prawokomorowych.
Interpretacja EKG u dzieci
Wyniki badania EKG u dziecka powinny zostać zinterpretowane przez lekarza. Dlatego po wykonaniu badania należy umówić się na konsultację ze specjalistą. Warto jednak mieć przynajmniej podstawową wiedzę dotyczącą konkretnych oznaczeń na zapisie.
- Załamek P: to czas skurczu przedsionków serca. Przy prawidłowym skurczu załamki będą pojawiać się regularnie. Wysokie mogą świadczyć o przeroście prawego przedsionka serca, a szerokie o przeroście lewego przedsionka.
- Zespół QRS: to czas skurczu komór serca. Na zapis QRS składają się trzy elementy. Jeżeli załamki R i S są za wysokie, może to oznaczać m.in. przerost jednej z komór serca. Przy szerokim zespole QRS możemy mieć do czynienia z wolniejszym przewodzeniem pobudzenia w komorach serca.
- Załamek T: jest to obraz repolaryzacji komór serca. Za wysoki może wynikać z ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego, za niski sygnalizować m.in. niedoczynność tarczycy, z kolei odwrócony m.in. przerost komory serca.
Badanie EKG u dziecka wykonuje się w konkretnych przypadkach, przy podwyższonym ryzyku wystąpienia nieprawidłowości w pracy serca, jak również objawach, świadczących o ewentualnych zaburzeniach. Można je bezpiecznie wykonać zarówno u nastolatka, jak też u noworodka.
