Ból w klatce piersiowej jest objawem, który zazwyczaj budzi w ludziach paniczny lęk. Fakt ten nie jest niczym zaskakującym, badania bowiem wskazują, iż najczęstszą przyczyną śmierci, stanowiącą aż 40% wszystkich zgonów są choroby układu sercowo-naczyniowego. Bardzo często ból w klatce piersiowej wiąże się jednak z zupełnie innymi schorzeniami, bardziej lub mniej groźnymi, które znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie człowieka. Dlaczego nigdy nie powinno bagatelizować się bólu w klatce piersiowej i co tak właściwie może on oznaczać?
Podstawowa diagnoza bólu w klatce piersiowej
Ból w klatce piersiowej jest objawem wiążącym się z dziesiątkami różnorakiej maści schorzeń, dlatego istotne jest wstępne skupienie się na charakterze owego bólu. Przeprowadzany przez lekarza wywiad ma na celu wyeliminowanie prawdopodobieństwa wystąpienia najgorszych chorób – najczęściej z kategorii układu krążenia – lub pomóc zdecydować czy pacjent wymaga natychmiastowej hospitalizacji. Znajomość patogenezy i charakterystycznych cech bólu pozwoli lekarzowi w ostrożnym określeniu wstępnej diagnozy dotyczącej źródła problemu.
Rodzaje bólu w klatce piersiowej
Wstępna diagnoza lekarska wymaga współpracy z pacjentem, więc badany powinien skupić się na charakterze i umiejscowieniu bólu. Ból w klatce piersiowej może przybierać charakter piekący, gniotący czy ściskający, może być też ostry lub kłujący o zmiennym natężeniu, tępy, narastający i wyrównujący się po kilku minutach czy godzinach. Potrafi też przybrać formę promieniującą, rozciągając się od szyi po nadbrzusze, między łopatki lub w okolice pleców. Widoczna rozbieżność charakteru bólu bardzo często umożliwia służbie zdrowia zastosowanie odpowiednich środków pomocy pacjentowi, tym samym nierzadko zapobiegając tragicznym konsekwencjom.
Objawy towarzyszące bólowi w klatce piersiowej
Istotnym elementem ustalenia przyczyny bólu jest obecność lub też brak objawów towarzyszących. Ból w klatce piersiowej może nieść ze sobą uporczywe duszności, poty, ogólne osłabienie lub wymioty. Objawy mogą też przybierać charakter bardziej sprecyzowany, czego przykładem są szmery zastawki aortalnej, asymetria ciśnienia tętniczego na kończynach, dyspepsja czy tkliwość kręgów piersiowych. Bardzo często to właśnie współtowarzyszące bólowi objawy pozwalają przypasować go do danego układu narządów.
O czym może świadczyć ból w klatce piersiowej?
Mechanizm powstania bólu w klatce piersiowej zależy od wielu czynników. Niektóre spośród dziesiątek przyczyn posiadają jednak charakterystyczne objawy, którym należy się przyjrzeć.
Przyczyny kardiologiczne
Pierwszymi schorzeniami, które są brane pod uwagę podczas wywiadu diagnostycznego są te związane z układem sercowo-naczyniowym. Jedną z nich jest choroba wieńcowa, charakteryzująca się uczuciem gniecenia lub palenia za mostkiem. Bóle wieńcowe są dość charakterystyczne – najczęściej pojawiają się podczas wysiłku, zanikając w czasie odpoczynku. Bezpośrednim stanem zagrożenia życia jest szczególny incydent wieńcowy, czyli zawał mięśnia sercowego. Towarzyszący mu ból często jest piekący, gniotący lub uciskający, mogą towarzyszyć mu duszności, wymioty, a nawet utrata przytomności. Ból w klatce piersiowej może wynikać również z nadciśnienia tętniczego, gdyż skoki ciśnienia wyzwalają uczucie ścisku w piersi. Warto mieć świadomość, iż samych schorzeń wyrastających z podłoża kardiologicznego jest mnóstwo – najczęściej charakteryzują się one uczuciem uciskania, gniecenia lub pieczenia w okolicy serca lub za mostkiem, nierzadko promieniując w okolice żuchwy lub górnych kończyn.
Schorzenia płuc
Spory odsetek przypadłości związanych z bólem w klatce piersiowej stanowią schorzenia związane z układem oddechowym. Jeśli ból jest silny i nasila się przy wdechu, a towarzyszące mu duszności często pojawiają się nagle, może oznaczać to niezwykle groźną zatorowość płucną, która jest wynikiem zwężenia lub zamknięcia tętnicy płucnej. W przypadku zapalenia opłucnej (błony, w której osadzone są płuca) charakter bólu w klatce piersiowej jest ostry i kłujący, a objawami współtowarzyszącymi nierzadko są dreszcze czy wysoka temperatura. Ból w klatce piersiowej jest też jednym z objawów zapalenia płuc - choroby dolnej części układu oddechowego. Zapalenie płuc ma dość charakterystyczne objawy w postaci gorączki, kaszlu z obecną wydzieliną ropną, a także bólu, najczęściej zlokalizowanego w bocznych częściach klatki piersiowej.
Choroby układu pokarmowego
Zdarza się, że ból w klatce wynika z przypadłości związanych z układem pokarmowym, takich jak kamica żołądkowa lub choroba wrzodowa. W przypadku kamicy ból jest silny, najczęściej lokalizując się w prawym podżebrze lub w nadbrzuszu. Choroba wrzodowa uszkadza błonę śluzową żołądka lub dwunastnicy, a związany z nią ból jest tępy, rzadziej ostry lub piekący. Bóle w klatce piersiowej może powodować również zapalenie trzustki, objawiające się bólem w nadbrzuszu lub w dolnej części klatki piersiowej; co istotne, na owe zapalenie narażone osoby nadużywające alkoholu lub chorujące na kamicę dróg żółciowych. Powszechną chorobą charakteryzującą się nawracającym pieczeniem w obrębie klatki piersiowej jest także refluks żołądkowo-przełykowy, któremu może towarzyszyć dyspepsja.
Ból w klatce piersiowej, a czynniki psychogenne
Kołatanie serca, duszności lub kłucie w klatce piersiowej – to tylko niewiele z licznych objawów somatycznych, jakie dotykają osoby cierpiące na nerwicę lub stany lękowe. Bóle nerwicowe mają niejasny, trudny do sprecyzowania charakter, który jest łatwo mylony z dolegliwościami układu sercowo-naczyniowego. Jednym z często spotykanych zaburzeń lękowych jest nerwica serca – towarzyszące jej objawy w postaci przyspieszonego bicia lub kołatania serca, a także właśnie bólu w klatce piersiowej sprawiają, że często mylona jest nawet z zawałem. Podstawową formą leczenia jest w tym przypadku zmiana stylu życia, psychoterapia, a w niektórych przypadkach wspomaganie farmakologiczne.
Badania wskazane w określeniu przyczyny bólu
Choć ból w klatce piersiowej nie zawsze ma związek z podłożem kardiologicznym, bardzo często wykonuje się badania, które mają za zadanie wykluczyć możliwość wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Po kluczowej konsultacji z lekarzem, pacjent najczęściej poddawany jest badaniu elektrokardiogramem – szerzej znanym jako EKG. Badanie to określa aktywność elektryczną serca za pomocą elektrod przymocowanych do skóry.
EKG – jakie urządzenie wybrać?
Najczęściej wybieranym przez szpitale i kliniki urządzeniem do przeprowadzania badania EKG jest Aspel EKG AsCARD Grey v.07.205, najnowocześniejszy elektrokardiograf rynku medycznego. To 12-kanałowe urządzenie posiada funkcję wysyłania dokumentacji medycznej na dowolną skrzynkę e-mail lub inny aparat EKG. Ponadto urządzenie zostało zabezpieczone przed impulsem defibrylującym oraz wyposażone w klawiaturę funkcyjną, dzięki której samo badanie wykonuje się poprzez naciśnięcie jednego klawisza. Innowacyjnym aparatem EKG jest również ASPEL AsCARD Grey v.07.225, urządzenie z niezwykle pojemną bazą danych i funkcją badania AUTOMANUAL. Choć sam elektrokardiograf jest niewielki i niezwykle lekki, jego liczne rozwiązania sprawiają, że z pewnością przysłuży się on placówkom służby zdrowia otwartym na nowe technologie usprawnień medycznych. Na uwagę zasługuje także kompleksowy zestaw mobilny Aparat EKG Grey v.07.305P system. Zestaw wyposażono w nowoczesny aparat AsCARD GREY v.07.305P, drukarkę laserową i wózek W30W, a sam elektrokardiograf rejestruje 12 standardowych odprowadzeń EKG. Zdecydowanym atutem jest przystosowanie aparatu do bezpośredniej pracy na otwartym sercu.
Pozostałe zestawy badań
Kolejnymi badaniami są badania krwi określające poziom enzymów w sercu, rentgen klatki piersiowej, który sprawdza stan płuc, a także tomografia komputerowa, ustalająca sprawność tętnicy płucnej. W zależności od wyniku badań, lekarz może zlecić także wykonanie USG serca lub koronarografii.
Podsumowanie
Ból w klatce piersiowej jest objawem, która dotyka znacznego procenta ludzkości. Co ważne, nie zawsze łączy się on ze stanem zawałowym lub rozszczepieniem aorty – mogą za niego odpowiadać schorzenia układu pokarmowego, stany nerwicowe lub nawet bóle kostno-stawowe. Przypadłość ta dotyczy więc wielu układów w ciele człowieka, dlatego absolutną koniecznością jest profesjonalna analiza lekarska. Lekceważony ból w klatce piersiowej może nie tylko obniżać samopoczucie i nasilać lęki pacjenta, ale nierzadko prowadzi także do trwałego uszczerbku na zdrowiu lub często przedwczesnej śmierci człowieka.
