Artykuly Medyczne

Aparat EKG - zasada działania i interpretacja wyników

Badanie EKG jest jednym z najczęściej wykorzystywanych do diagnozowania chorób serca jak również i kontrolowania postępów leczenia danej przypadłości związanej z sercem. Elektrokardiografia, bo tak właśnie nazywane jest znane przez wszystkich EKG wykorzystuje do badania specjalne urządzenia, które to rejestrują prądy czynnościowe mięśnia sercowego, jakie produkowane są przy każdorazowym skurczu serca. Na czym polega elektrokardiografia? Czym są aparaty EKG i jakie choroby pozwalają one wykryć?

Na czym polega badanie EKG?

Badanie EKG, jak wspomnieliśmy powyżej polega na sprawdzeniu pracy serca za pomocą aparatu EKG, czyli elektrokardiogramu, który to rejestruje prądy czynnościowe mięśnia sercowego pod wpływem wytwarzanego prądu elektrycznego. Najczęściej wykonywanym jest EKG spoczynkowe, gdzie pacjent leży na kozetce i podłączony zostaje do urządzenia poprzez elektrody EKG. Te w postaci klipsów umieszcza się na nogach i rękach, pozostałe - gruszkowe na klatce piersiowej. Innym jest EKG wysiłkowe, określane jako próba wysiłkowa, gdzie pacjentowi sprawdza się serce w momencie wykonywania przez niego aktywności. I trzecią formą jest EKG metodą Holtera, gdzie monitorowana jest praca serca 24 godziny na dobę. EKG potrafi wykryć wiele chorób, w tym zaburzenia rytmu serca, niedokrwienie mięśnia sercowego czy też najbardziej popularny zawał serca. 

Wskazaniem do przeprowadzenia badania są:

• bóle w klatce piersiowej
• problemy z oddychaniem
• zawroty głowy i omdlenia
• nadciśnienie tętnicze
• kołatanie serca
• osoby z arytmią, rozrusznikiem serca i przyjmujące leki antyarytmiczne

Czym są aparaty EKG?

Aparaty EKG to urządzenia, które pozwalają w nieinwazyjny, prosty i co najważniejsze szybki sposób wykonać badanie obrazującę stan serca i jego pracę, szczególnie wtedy, gdy pojawiają się niepokojące z jego strony sygnały.

Pierwszy aparat EKG pojawił się w 1924 roku, za który to Willem Einthoven otrzymał nagrodę Nobla. Wraz z rozwojem medycyny, ale również i możliwości technologicznych, ilość dostępnych na rynku urządzeń jest naprawdę bardzo duża. Dzięki temu poszczególne urządzenia można wykorzystać indywidualnie do potrzeb wszystkich potrzebujących. W karetkach pogotowia sprawdza się na przykład aparat EKG przenośny, który umożliwia zabranie go ze sobą w każde miejsce i wykonanie badania bezpośrednio przy pacjencie. Inny sprzęt znajduje się na oddziale intensywnej terapii, a inne aparaty do użytku domowego wykorzystywane są przez pacjentów, którzy muszą być pod 24 - godzinną kontrolą pracy swojego serca. Jedno jest jednak pewne- zarówno podręczny aparat EKG, jak również i wyspecjalizowany, najwyższej jakości na oddziałach kardiologicznych, stanowi najlepszy rodzaj sprzętu do diagnozowania chorób serca i kontrolowania ich  leczenia. 

Jak działają aparaty EKG? 

Zacznijmy od początku. Aparat do EKG ma za zadanie przedstawić czynność elektryczną serca w sposób graficzny. Zapis EKG określany jest jako elektrokardiogram. Jak wspomnieliśmy powyżej, badanie to jest bezpieczne, w żaden sposób nie ingeruje w zdrowie człowieka i nie powoduje jakichkolwiek skutków ubocznych. Do jego przeprowadzenia niezbędny jest właśnie sprzęt w postaci aparatu EKG.

Składa się on z jednostki centralnej, do której podłączone są elektrody EKG. Te umieszcza się na kończynach dolnych w okolicy stawu skokowego i na kończynach górnych, w okolicy nadgarstków, a także i na klatce piersiowej. W ten sposób biorąc pod uwagę różnicę napięć, jaka powstaje między elektrodami, przeprowadzona zostaje analiza zmienności potencjału elektrycznego, jaka to jest wytwarzana przez serce. Graficzny zapis EKG pozwala lekarzowi kardiologowi dogłębnie spojrzeć na pracę serca i ewentualne, pojawiające się przypadłości.

Badanie serca EKG rejestruje wynik, czy to na taśmie czy na ekranie monitora. Cała ta aktywność elektryczna mięśnia sercowego, przedstawiona jest poprzez:

• linie izoelektryczne
• załamki
• odcinki
• odstępy

Jak odczytać EKG? Parametry te razem tworzą wykres, który daje specjaliście wgląd w dogłębną pracę serca. Co wykrywa badanie EKG? Na tej podstawie można odkryć zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia pracy serca, nieprawidłową wielkość komór. Jest bez wątpienia najczęściej wykorzystywaną formą badania, jeśli w grę wchodzi nasze serce.

Badanie EKG przy pomocy 12 odprowadzeń:

Aby uzyskać jak najbardziej dokładny obraz EKG, niezwykle istotną rolę odgrywa metoda i sposób badania. W nowoczesnych rozwiązaniach wykorzystuje się tak zwane odprowadzenia EKG 12 kanałowe. I tak wyróżniamy tutaj:

• 3 dwubiegunowe kończynowe Einthovena - I, II i III
• 3 jednobiegunowe kończynowe wzmocnione Goldbergera - aVR, aVL, aVF
• 6 jednobiegunowych przedsercowych Wilsona - V1,V2,V3,V4,V5,V6

Podczas wykonywania EKG, niezwykle ważną rolę odgrywają kolory elektrod. Odpowiednie należy przyłożyć do konkretnych miejsc na ciele. I tak:

• 6 elektrod jednobiegunowowych przedsercowych Wilsona
  • V1 - czerwona - w prawym czwartym międzyżebrzu przy brzegu mostka
  • V2 - żółta - w lewym czwartym międzyżebrzu przy brzegu mostka
  • V3 - zielona - w połowie odległości między V2 a V4
  • V4 - brązowa - w lewym piątym międzyżebrzu w linii środkowo - obojczykowej lewej
  • V5 - czarna - w lewym piątym międzyżebrzu w linii pachowej przedniej lewej
  • V6 - fioletowa - w lewym piątym międzyżebrzu w linii pachowej środkowej lewej

• 4 elektrody dwubiegunowe Einthovena
  • elektroda czerwona - prawa ręka
  • elektroda żółta - lewa ręka
  • elektroda zielona - lewa noga
  • elektroda czarna - prawa noga

Niezwykle istotne znaczenie mają odprowadzenia EKG, w których to bada się pomiar różnicy potencjałów. I tak:

• odprowadzenia I - to różnica potencjałów między elektrodami lewej ręki i prawej ręki
• odprowadzenia II - to różnica potencjałów między elektrodami lewej nogi i prawej ręki
• odprowadzenia II - to różnica potencjałów między lewą nogą a lewą ręką 

• 3 elektrody jednobiegunowe Goldbergera
  • odprowadzenia aVR - z elektrody prawej ręki
  • odprowadzenia aVl - z elektrody lewej ręki
  • odprowadzenia aVf - z elektrody lewej nogi

Aparaty EKG - popularne modele

Rynek ma nam do zaoferowania wiele modeli aparatów EKG, które w zależności od tego, w jakich warunkach mają być przeprowadzane, tam też się sprawdzą. Wiadomo bowiem, że zupełnie inny sprzęt należy wybrać do gabinetu kardiologicznego, inny na oddział intensywnej terapii, jeszcze inny, który ma służyć jako podręczny aparat EKG. W jednym przypadku sprawdzi się aparat EKG z monitorem, w innym wystarczy jedynie wydruk, jaki wykonywany jest na papierze milimetrowym. Część modeli pozwala także rozszerzyć je do postaci komputerowej lub do wykorzystania urządzenie, jakie sprawdzi się do próby wysiłkowej. 

Wśród polecanych i wartych uwagi marek, z pewnością, najlepsze produkty to:

• aparat EKG Aspel
• aparat EKG String
• aparat M4medical
• aparat EKG BTL

Akcesoria do aparatów EKG

Same urządzenia to jedno, ale aby odpowiednio one spełniały swoje zadania, niezbędne są także i stosowne do tego akcesoria do aparatów EKG. Co więc odgrywa bardzo ważną rolę? Bez czego aparaty nie byłyby w stanie spełniać swoich zadań?

• papier do aparatu EKG
• wózek do aparatów EKG
• pas gumowy do elektrod
• pasta abrazyjna

Jak wygląda EKG zdrowego człowieka?

Wynik badania EKG interpretowany jest przez lekarza. Pod uwagę bierze się między innymi: 

• załamek P

Jest to określenie na skurcz przedsionków serca i przepompowania krwi do komór. Wykres EKG zdrowego człowieka przedstawia załamek P w sposób regularny, zgodny z rytmem serca. Na przedstawionym zapisie, zarówno szerokość, jak również i wysokość na odpowiednie wymiary.  Nieprawidłowe EKG w tej kwestii może pokazać:

• okresowy brak załamków P - przyczyną może być tachykardia 
• brak załamków P - przyczyną może być migotanie przedsionków, hipokaliemia, hiperkaliemią czy blok zatorowo - przedsionkowy
• odwrócone załamki P - przyczyną może być przerost prawego przedsionka, niewłaściwa depolaryzacja przedsionków, prawostronne położenie serca
• wysoki załamek P - przyczyną może być przerost prawego przedsionka serca
• szeroki załamek P - przyczyną może być przerost lewego przedsionka serca 

• zespół QRS

Określa skurcz komór serca. Prawidłowy wynik EKG wynosi QRS 0,06 - 0,11 s. Nieprawidłowy wynik EKG w tym zakresie może obejmować:

• zbyt wysoki załamek R lub S - przyczyną może być przerost jednej z komór serca, zawał ściany serca, prawostronne położenie serca
• zwiększona wysokość zespołu QRS - przyczyną może być przerost komór serca
• mała rozpiętość zespołu QRS - przyczyną może być wysięk w osierdziu lub rozedma płuc
• szeroki zespół QRS - przyczyną mogą być zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego. 

• załamek T

Określa on między innymi obraz repolaryzacji komór serca. Poprawny załamek T wynosi 0,12 - 0,16. Jeśli jest:

• zbyt wysoki załamek T - przyczyną może być hiperkaliemia lub ostre niedokrwienie mięśnia sercowego
• zbyt niski załamek T - przyczyną może być hipokaliemia, wysięk w osierdziu czy niedoczynność tarczycy
• odwrócony załamek T - przyczyną może być zawał, przerost komory serca czy niedokrwienie mięśnia sercowego
• dwufazowe załamki T - przyczyną może być blok odnogi pęczka Hisa lub zespół preekscytacji 

Patrząc na wyniki EKG, niezwykle ważną rolę odgrywają także odcinki - odcinek ST i odcinek PQ oraz odstępy - odstęp PQ i odstęp QT. W zależności od położenia odcinków i ich odstępów określić można między innymi: zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia, a także przerost komór, zaburzenia przewodzenia śródkomorowego, zaburzenia elektrolitowe czy nawet przyjmowanie określonych leków.