Zastosowanie elektrostymulacji znajduje bardzo szerokie zastosowanie na różnych płaszczyznach funkcjonowania organizmu. W zależności od problemu, z jakim zmaga się pacjent, w inny sposób może być ona wykorzystana. Kiedy więc będzie to dobry wybór w przypadku działania na układ nerwowo - mięśniowy? W jakich sytuacjach taka elektrostymulacja okaże się być dobrym wyborem?
W jakich sytuacjach sprawdzi się elektrostymulacja?
Elektrostymulacja nerwowo - mięśniowa jest to forma stymulacji, która działa na nerwy i na mięśnie człowieka. Jej zadaniem jest wymuszenie pracy przed mięsień, nad którym skupia się jej działanie. Kiedy jest ona wykorzystywana? Sprawdza się w takich stanach, jak:
- Redukcja utraconej funkcji mięśniowej
- Ochrona przed wystąpieniem spazmu mięśniowego
- Ochrona przed atrofią
- Poprawa krążenia krwi
- Poprawa zakresu ruchu w stawach
- Pozabiegowe zapobieganie zakrzepicy
- Ćwiczenia mięśni Kegla
- Rozgrzewka, ćwiczenia siłowe, wytrzymałościowe czy szybkościowe
- Forma rehabilitacji po wystąpieniu kontuzji
Zastosowanie elektrostymulacji jest niezwykle skuteczne, jeśli przeprowadzone jest pod okiem doświadczonego personelu. W osiągnięciu efektów kluczowe znaczenie na szybka zmiana natężena prądu zmiennego, która powinna mieć różną częstotliwość, a także i szerokość impulsu.
Jak naturalnie pracuje mięsień?
Dzięki mięśniom możemy chodzić, biegać, wykonywać ćwiczenia czy codzienne czynności. To właśnie praca mięśni sprawia, że serce pracuje, a my możemy żyć. Co więcej, to właśnie i one są odpowiedzialne za wytwarzanie ciepła w organizmie. Mięśnie stanowią blisko 40% masy ciała, a sam układ mięśniowy składa się z 650 mięśni. W organizmie człowieka znajdują się trzy rodzaje mięśni, które różnią się budową tkanki mięśniowej. I tak wyróżniamy:
- Mięśnie gładkie - są to mięśnie proste, odpowiadające za ruchy bezwiedne, w tym na przykład za skurcze żołądka, skurcze jelit czy rozszerzanie źrenic
- Mięsień sercowy - jest on odpowiedzialny za bicie serca, bowiem pompując krew, zmusza je niejako do pracy
- Mięśnie poprzecznie prążkowane - są to mięśnie szkieletowe, odpowiedzialne za poruszanie się, oddychanie czy wytwarzanie ciepła. Są mięśniami złożonymi, mają różny kształt, wielkość czy konkretne funkcje.
Za pracę mięśni gładkich odpowiada układ nerwowy autonomiczny, na który nie mamy absolutnie żadnego wpływu i którego nie możemy kontrolować. W przypadku zaś mięśni szkieletowych, te pod wpływem impulsów kurczą się, a nad ich pracą możemy sprawować pełną kontrolę.
Jak pracują mięśnie? Te kurczą się, jak również i rozkurczają, a w wyniku wykonywanej pracy, zwiększają przepływ krwi. Przyczepy z kolei zbliżają się, jak również i oddalają od siebie. W wyniku pracy statycznej następuje skurcz mięśnia, jak również i utrzymanie go w jednej pozycji przez określony czas. Tutaj długość mięśnia jest taka sama, a zmienia się napięcie. Sam zaś przepływ krwi jest utrudniony, co powoduje pojawienie się zmęczenia. Wykonując ruchy, większość uzależniona jest od pracy par mięśni. W takim przypadku jedne się kurczą, z kolei drugie rozluźniają. Same kości i mięśnie ze sobą współpracują i działają niczym dźwignie.
Ruch mięśni możliwy jest dzięki ich skurczom, za które odpowiadają włókna białkowe. Impuls nerwowy, jaki na nie działa, powoduje wsuwanie się tych włókien białkowych między siebie, jednocześnie doprowadzając do skracania się tych mięśni i zwiększania ich grubości. Wykonując naturalne ruchy, najpierw pojawiają się skurcze izotoniczne, następnie skurcze izoteryczne. Co istotne, w trakcie pracy mięśni zachodzi w nich niezwykle dużo reakcji chemicznych. Zwiększa się między innymi przepływ krwi, tak, aby do komórek mięśniowych trafiło więcej tlenu oraz glikogenu. Dochodzi także do przemiany energii - uwolniona zostaje cząsteczka cukru i ta przekształca się dalej w energię mechaniczną. Kiedy mięśnie wykonują bardzo intensywną pracę, jednocześnie wzrasta zapotrzebowanie ich na tlen, by móc wytworzyć jeszcze więcej energii. To wszystko w konsekwencji powoduje przyspieszenie bicia serca czy zwiększenie częstotliwości oddechów. Kiedy dochodzi do skurczu, wyzwolona zostaje siła.
Działanie stymulatorem na mięśnie
W sytuacjach, o których napisaliśmy na początku tego artykułu, niezbędna może okazać się stymulacja nerwowo - mięśniowa. Jak więc ona działa? Co powoduje i na co wpływa? Grube włókna nerwowe mają za zadanie zaopatrywać jednostki motoryczne typu II i te mają niższy próg pobudzenia w porównaniu z bardziej cienkimi włóknami nerwowymi, jakie zaopatrują jednostki motoryczne typu I. Wykorzystując elektrostymulację, ta pobudzi najpierw te jednostki motoryczne typu II, a następnie typu I. Następuje to w sposób odwrotny od tego działania fizjologicznego. W ten bowiem sposób , zwiększając siłę bodźca, a także i samą częstotliwość można znacząco wpłynąć na zaangażowanie większej ilości włókien mięśniowych do pracy, a dokładniej do samego skurczu. To wszystko sprawia, że elektrostymulacja mięśniowo - nerwowa jest tak popularna i wykorzystywana dla poprawy pracy mięśni w różnych częściach ciała i na różnych obszarach.
Elektrostymulacja - działanie różną częstotliwością
Wykorzystując elektrostymulację, można działać na mięśnie z różną częstotliwością. To właśnie ta częstotliwość ma ogromne znaczenie dla uzyskanego efektu. I tak wyróżniamy:
- Niskie częstotliwości - 1 - 10 Hz. Te dają przede wszystkim efekt oczyszczania, jak również i relaksacji w chwili wystąpienia skurczu mięśnia. Działanie takie wpływa znacząco między innymi na poprawę cyrkulacji krwi w mięśniu, który wymaga leczenia, jednocześnie usuwając końcowe produkty metabolizmu. Takie działanie stymulatorem z odpowiednio niską częstotliwością wpływa na poprawę zasilania mięśni w tlen.
- Średnie częstotliwości - 20 - 50 Hz. Te dają przede wszystkim większe napięcie mięśniowe, co znacząco wpływa między innymi na sposób struktury mięśni. Dzięki takiej stymulacji z mocą około 20 Hz dochodzi do rozbudowy mięśnia o włókna wolne, a przy tej wyższej, około 50 Hz, następuje poprawienie jego siły.
- Wysokie częstotliwości- 60 - 90 Hz. Zadaniem takiej stymulacji z wysoką częstotliwością jest zwiększenie zarówno samej masy mięśnia, na który się działa, jak również i jego objętości.
Jaki powinien być czas trwania impulsu i jego natężenie?
To, co odgrywa niezwykle ważną rolę, to sama amplituda impulsu. Ta powinna być wyższa, niż sam próg pobudzenia. Zwiększając tutaj natężenie stopniowo, można zaangażować znacznie większą ilość miocytów w procesie skurczu. Gdy będzie miał on około 100mA, wówczas nie ma już możliwości, aby mógł się on bardziej kurczyć. Jest to spowodowane przede wszystkim tym, że włókna nerwowe są już w pełni zaangażowane zaopatrując jednostki motoryczne typu II i I. Jeśli zaś chodzi o sam czas, czyli inaczej szerokość impulsu, ten wzmaga siłę skurczu. Poprzez odpowiednią modulację tych właśnie parametrów, można znacząco wpłynąć na zwiększenie siły skurczu mięśnia. Jeśli na przykład zwiększy się czas trwania takiego impulsu, zachowując stałą amplitudę, czyli to natężenie, wówczas dojdzie do większego zaangażowania jednostek typu II i uzyska się większy skurcz.
Elektrostymulacja, a czas odpoczynku
Istotne znaczenie ma także i sam czas odpoczynku. Stosując serię impulsów, następuje maksymalna eksploatacja mięśnia. Sam czas skurczu wynosi około 5 - 10 sekund. Wykorzystując zewnętrzną stymulację na mięsień, należy dać mu odpocząć po każdym skurczu. Działając tak, zabiegi elektrostymulacji podzielone są na serie impulsów - czas pracy On Time i czas odpoczynku Off Time. Sam czas relaksacji jest zazwyczaj nawet do pięciu razy dłuższy, niż czas skurczu.
Rynek ma nam do zaoferowania różnego rodzaju elektrostymulatory na konkretne części ciała i na pracę nad danymi mięśniami. Urządzenia takie są łatwe w użyciu i gwarantują pełną skuteczność działania. Można postawić na elektrostymulator na ramię lub mankiet, można wybrać pas do stymulacji mięśni brzucha. Każde urządzenie działa w taki sposób, by wykazać maksymalną skuteczność działania.
