Artykuly Medyczne

Problemy ze strony układu sercowo - naczyniowego choć nie są częstą przypadłością u kobiet w ciąży, to jednak się zdarzają. Dotyczy to przede wszystkim kobiet, które decydują się na późne macierzyństwo, które mają nadciśnienie tętnicze i wrodzone wady serca. Bagatelizowanie tego problemu może doprowadzić do poważnych w skutkach konsekwencji zdrowotnych. 

Kompleksowa diagnostyka oraz odpowiednia opieka nad kobietą w ciąży, u której występują zaburzenia pracy serca dają większą pewność, że zdrowie pacjentki jest pod kontrolą. Bez wątpienia diagnostyka kardiologiczna i odpowiedni specjalista zajmujący się zaburzeniami pracy serca kobiety w ciąży, odgrywają tutaj nadrzędną rolę, tak, aby nie doprowadzić do zwiększenia ryzyka wystąpienia poważnych powikłań czy śmierci.

Dlaczego kobiety w ciąży borykają się z problemami serca?

Główną przyczyną chorób serca u kobiet w ciąży są czynniki, które przyczyniają się do ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo - naczyniowego. Są to między innymi:

• późne macierzyństwo
• otyłość
• cukrzyca
• nadciśnienie tętnicze
• wrodzone wady serca 

Najczęściej występującymi chorobami są:

• dysfunkcja lewej komory
• arytmia
• niewydolność serca
• sinica
• stenoza mitralna lub aortalna
• kardiomiopatia przerostowa 

Skąd więc takie zmiany w okresie ciąży? Są one spowodowane przede wszystkim ze zmianami adaptacyjnymi. Organizm kobiety dostosowuje się bowiem do rosnącego w niej płodu i jednocześnie też przygotowuje się do porodu. W czasie ciąży, rzut serca wzrasta nawet o 30 - 40% w porównaniu do czasu sprzed ciąży. Co więcej, zwiększa się także pojemność minutowa związana ze wzrostem objętości wyrzutowej i ze wzrostem częstości rytmu serca. Ponadto, w związku z tym, że następuje spadek obwodowego oporu naczyniowego, obniża się jednocześnie średnie ciśnienie tętnicze, wraz ze spadkiem ciśnienia rozkurczowego nad ciśnieniem skurczowym. 

Podsumowując, w okresie ciąży wzrasta: objętość krwi krążącej, rzut serca, objętość wyrzutowa i częstość rytmu serca. Spadkowi z kolei ulega obwodowy opór naczyniowy, skurczowe i rozkurczowe  ciśnienie tętnicze, jak również i stężenie hemoglobiny. Każda z tych zmian prowadzi między innymi do obciążenia hemodynamicznego, co w konsekwencji prowadzi do wystąpienia chorób ze strony układu sercowo - naczyniowego.

Objawy związane z chorobami serca u kobiet w ciąży

Zaburzenia rytmu serca, niedotlenienie serca oraz inne nieprawidłowości, prowadzą do wystąpienia różnego rodzaju objawów. W żadnym wypadku nie można ich bagatelizować, gdyż mogą one zagrażać życiu przyszłej matki, jak również i jej dziecku. Najczęściej występującymi objawami są:

• ból w klatce piersiowej
• duszność
• kołatanie serca
• omdlenia

EKG w ciąży - bezinwazyjne badanie

Czy można robić EKG w ciąży? To pytanie zadaje sobie większość kobiet, będąc skierowanymi właśnie na EKG. Tak można! Badanie elektrokardiograficzne u kobiet w ciąży, jest najczęściej wybieraną metodą diagnostyki ze względu na dostępność, nieinwazyjność i szybkość uzyskanego wyniku. Jest ono badaniem pierwszego wyboru i daje możliwość monitorowania pracy serca. EKG w ciąży sprawdza się między innymi przy takich działaniach, jak:

• wstępna ocena układu krążenia z występującymi objawami kardiologicznymi
• monitorowanie choroby, zarówno występującej wcześniej - wady serca, zaburzenia rytmu serca, zespół Marfana, kardiomiopatia, jak również i powstałej w trakcie ciąży - kardiomiopatia połogowa, nadciśnienie ciążowe
• ocena działania podawanych leków
• monitorowanie zmian hormonalnych poprzez ich wpływ na układ sercowy
• monitorowanie pracy serca matki w czasie porodu

Najczęściej pojawiającymi się zmianami, jeśli w grę wchodzi zapis EKG u kobiety w ciąży jest:

• powiększone i przesunięte serce w lewą stronę lub przerost lewej komory: odchylenie osi elektrycznej w lewo o blisko 15 do 20 stopni
• przejściowe uniesienie odcinka ST i zmiany załamków T
• obecność załamka Q i odwrócenie załamka T w odprowadzeniu III
• zmniejszenie załamka Q w odprowadzeniu aVF
• odwrócenie załamków T w odprowadzeniu V1, V2 i czasami w V3

Jak przygotować się do badania EKG w ciąży? Tak naprawdę nie ma żadnych konkretnych wytycznych, by odpowiednio przygotować się do EKG. Kobieta nie powinna jeść i pić tuż przed badaniem, a także wykonywać większych aktywności fizycznych. Kładąc się na leżance, jej oddech powinien być spokojny i w pełni unormowany. Jak wygląda badanie EKG w ciąży? Tak samo, jak przy zwykłej elektrokardiografii. Najważniejsze są elektrody EKG, które należy umiejscowić w odpowiednich miejscach na klatce piersiowej, na kończynach górnych i dolnych. Wysyłane impulsy rejestrują pracę serca, tworząc graficzny obraz na ekranie monitora lub na drukowanym papierze milimetrowym.

Badanie echokardiograficzne u kobiety w ciąży

Drugim z dostępnych badań u kobiet w ciąży jest echokardiografia, która to pozwala uzyskać takie informacje, jak:

• funkcje komór
• nieprawidłowości zastawkowe
• wrodzone wady serca
• ocena wymiaru aorty 
• ocena ciśnienia w prawej komorze 

Echo serca jako badanie w ciąży wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów, które mogą wskazywać na choroby układu sercowo - naczyniowego, czyli między innymi duszność, bóle w klatce piersiowej, kołatanie serca, jak również i omdlenia. Wykonuje się je także u kobiet, u których wykryte są wrodzone wady serca lub inne choroby, a także w przypadku udaru czy prowadzonej w czasie ciąży radioterapii bądź chemioterapii.

Badanie EKG w ciąży - próba wysiłkowa

U większości kobiet w ciąży, kluczowe znaczenie ma sprawdzenie pracy serca nie w spoczynku, ale jako EKG wysiłkowe. W tym też celu przeprowadza się próbę wysiłkową, a więc test, która odbywa się na cykloergometrze w pozycji półleżącej, ale także na cykloergometrze w pozycji siedzącej czy nawet na bieżni. Poprzez próbę wysiłkową można ocenić wydolność fizyczną, odpowiedź chronotropową i presyjną, a także i obecność arytmii prowokowanej wysiłkiem. Czy EKG w ciąży jest bezpieczne w takiej postaci? Jak najbardziej tak. Nie ma przeciwwskazań do jego wykonania i test wysiłkowy nie jest absolutnie przyczyną poronień.

Kiedy niezbędny jest kobiecie w ciąży holter EKG?

U części kobiet niezbędnym w diagnostyce lub monitorowaniu pracy serca jest holter w ciąży, zakładany dla 24 - godzinnej rejestracji.  W ten więc sposób można ocenić ewentualne przyczyny objawów, z jakimi kobieta w ciąży się zmaga. Jakie są więc wskazania do wykonania takiego badania? Głównymi jest:

• weryfikacja objawów
• ocena ryzyka występujących objawów i ich wpływ na życie przyszłej matki i nienarodzonego dziecka
• ocena skuteczności prowadzonego leczenia
• ocena czynności układu, który stymuluje serce
• określenie zmian w parametrach spoczynkowych i wysiłkowych i ich porównanie

Jedno jest pewne, badanie EKG serca w ciąży jest jednym z najczęściej wybieranych sposobów kontrolowania pracy serca i układu sercowo - naczyniowego. I choć inne badania dodatkowe także mogą odegrać niezwykle ważną rolę, to jednak właśnie badanie EKG w ciąży, odgrywa tutaj wartość nadrzędną. Wykorzystując aparaty EKG, te są w stanie w pełni ukazać pełną pracę serca, określając jednocześnie prawidłowe lub nieprawidłowe wyniki EKG.