Detektor tętna płodu – co to jest i do czego służy?
Detektor tętna płodu to urządzenie medyczne, które na podstawie badania pracy serca dziecka umożliwia ocenę jego dobrostanu w łonie matki. Oprócz rozwiązań profesjonalnych, dedykowanych do użytku klinicznego i ambulatoryjnego, na rynku dostępne są również detektory możliwe do wykorzystania w warunkach domowych przez przyszłych rodziców, takie jak EcoSound.
Detektory tętna płodu bywają zamiennie nazywane aparatami KTG (kardiotokograficznymi), jednak w przeciwieństwie do tych drugich, nie wszystkie detektory posiadają możliwość pomiaru skurczów macicy matki. Domowe detektory tętna monitorują jedynie czynność serca dziecka, dlatego często zyskują miano uproszczonego KTG.
Jak działa detektor tętna płodu?
Detektor tętna płodu do działania wykorzystuje ultradźwięki i związany z nimi efekt Dopplera. Zjawisko to polega na zmianie częstotliwości fali dźwiękowej podczas przybliżania lub oddalania się źródła dźwięku względem obserwatora. Wchodząca w skład urządzenia głowica dopplerowska rejestruje mechaniczną czynność serca na podstawie ruchu zastawek w ciele dziecka. Emitowane przez głowicę jednakowe fale dźwiękowe, po odbiciu od tkanek płodu wracają do niej z różną częstotliwością. Wówczas za pomocą zróżnicowanych tonów odbieranych przez detektor, odwzorowana zostaje praca serca dziecka w łonie matki. Sygnał po odpowiednim przetworzeniu i wzmocnieniu jest gotowy do odsłuchu.
Od kiedy badanie KTG?
Bardziej zaawansowane modele detektorów tętna płodu, takie jak Sonoline B czy Sonoline C, umożliwiają wykonywanie badania już od 10-12 tygodnia, a niektóre nawet już od 9 tygodnia ciąży. Na tak wczesnym etapie uzyskanie wiarygodnego wyniku może być jednak problematyczne ze względu na niewielkie rozmiary serca płodu.
Jak używać detektora tętna płodu?
Badanie pracy serca płodu za pomocą detektora nie jest skomplikowane, jednak czasem trzeba poświęcić dłuższą chwilę, by wyłapać odpowiedni sygnał. Z każdym kolejnym razem znalezienie sygnału serca płodu staje się łatwiejsze. Na czoło głowicy należy nałożyć niewielką ilość specjalnego żelu, a następnie przyłożyć ją prostopadle do skóry brzucha. Kolejnym krokiem po uruchomieniu urządzenia, jest powolne przesuwanie głowicy i nasłuchiwanie najlepszej jakości dźwięku bicia serca, wydobywającego się ze słuchawek lub wbudowanego głośnika.
Czy detektor tętna płodu jest bezpieczny?
Detektory tętna płodu to wyroby medyczne, odpowiednio testowane i certyfikowane zgodnie z szeregiem wytycznych. Natężenie ultradźwięków przechodzących przez ciało dziecka podczas badania KTG nie zagraża jego zdrowiu i dalszemu rozwojowi, nie jest także w żaden sposób szkodliwe dla matki.
Jak często można wykonywać samodzielnie badanie KTG?
Producenci nie podają ograniczeń co do częstotliwości używania detektorów tętna płodu. Z uwagi na to, że natężenie ultradźwięków jest ściśle określone za pomocą ogólnoeuropejskich norm, użytkownik ma pewność, że certyfikowane urządzenie nie zaszkodzi ciąży, nawet jeśli badanie będzie wykonywane codziennie.
Domowy aparat KTG – czy warto?
Obecnie na rynku sprzętu medycznego pojawiają się liczne detektory tętna płodu dedykowane do użytku domowego. Istnieją również aparaty KTG, które mogą być stosowane zarówno w profesjonalnych gabinetach, jak i samodzielnie, takie jak EcoSound czy Sonoline C. Domowe KTG służy zwiększeniu poczucia bezpieczeństwa i spokoju podczas ciąży, gdyż przyszła matka może w dowolnym momencie sprawdzić podstawowy parametr życiowy dziecka i wsłuchiwać się w bicie jego serca.
Jak wybrać detektor tętna płodu?
Przede wszystkim należy upewnić się, że detektor, nawet ten dedykowany do samodzielnego użytku, posiada wymagane certyfikaty medyczne. Urządzenia do użytku klinicznego wyposażone są w bardziej rozbudowane głowice i często mogą przedstawiać wynik w formie wykresu na wyświetlaczu. Detektory do domowego KTG są zazwyczaj tańsze i posiadają mniej funkcji niż profesjonalny sprzęt wykorzystywany przez lekarzy i położne. W przypadku domowego KTG ważne są niewielkie rozmiary, które pozwalają zawsze zabrać urządzenie ze sobą.
Czy warto wybrać detektor z wyświetlaczem?
Detektory tętna płodu standardowo wyposażone są w wejście na słuchawki lub wbudowany głośnik, za pomocą którego emitowany jest sygnał dźwiękowy reprezentujący czynność serca. Urządzenia z wyświetlaczem przekazują informację wizualną o wartości tętna dziecka, co znacznie ułatwia szybkie zebranie informacji na temat stanu płodu. Detektory profesjonalnego użytku wyświetlają również bieżący wykres pracy serca, który wykwalifikowanemu personelowi dostarczy bardziej szczegółowych informacji o zdrowiu dziecka. Takie modele to na przykład KTG Ecotwin LCD czy KTG Smart 3. Wiele aparatów KTG posiada również drukarkę, która pozwala uwiecznić wyniki badań na papierze, na przykład KTG Ecotwin LED.
Jak rozpoznać zaburzenia pracy serca płodu?
Najważniejszym parametrem diagnostycznym w KTG jest średnia częstość uderzeń serca płodu, mierzona przez co najmniej 10 minut. Tętno mieści się w normie, jeśli wynosi od 110 do 170 uderzeń na minutę. Poniżej tego zakresu zaburzenie określa się mianem bradykardii, powyżej – jest to tachykardia. Kolejną wartością ważną do oceny stanu płodu są akceleracje i deceleracje. Pierwsze pojęcie oznacza wzrost tętna o 5-25 uderzeń w ciągu minuty. Akceleracje występujące przynajmniej dwukrotnie w ciągu 10-minutowego badania wiążą się z poruszaniem się płodu i świadczą o jego dobrym stanie zdrowia. Deceleracje natomiast to spowolnienie akcji serca o około 15 uderzeń na minutę i nie powinny one pojawiać się w KTG zdrowego płodu.
Na zwiększenie wartości tętna może wpływać pobudzenie płodu i jego ruchy w macicy, natomiast podczas snu dziecka serce pracuje wolniej. Wówczas należy pamiętać, że samodzielna ocena pracy serca dziecka nie zastępuje regularnych wizyt w gabinecie lekarskim. Zauważone podczas domowego badania odchylenia od normy mogą wynikać bowiem z nieprawidłowej interpretacji wyników. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy jednak zasięgnąć porady u lekarza specjalisty lub położnej.
