Zjadamy go stanowczo za dużo. Nawet jeśli panujemy nad apetytem na słodycze, pochłaniamy go nieświadomie, bo jest po prostu wszędzie. Mowa oczywiście o cukrze, który w nadmiarze sieje w naszym organizmie spustoszenie. Otyłość i cukrzyca to już problemy globalne. Badanie poziomu cukru to jedno z podstawowych badań zlecane standardowo razem z morfologią krwi. Jednak cukier można kontrolować nie tylko podczas rutynowych badań, ale i na co dzień w domu.
Kiedy warto kontrolować poziom cukru w domu?
Monitorować poziom cukru w domu może każdy, kto tylko chce i komu zależy na własnym zdrowiu. Są jednak grupy osób, dla których jest to zalecane. Na przykład regularnie mierzyć poziom cukru powinny osoby zmagające się z cukrzycą czy niebezpiecznymi wahaniami poziomu cukru z różnych powodów. Należy pamiętać, że niebezpiecznym stanem jest nie tylko hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom cukru, ale także hipoglikemia, a więc poziom zbyt niski. Pewna ilość cukru oczywiście jest nam potrzebna do normalnego funkcjonowania. Zbyt niski poziom cukru prowadzi nie tylko do utraty energii i ospałości, ale może również spowodować tak zwaną śpiączkę cukrzycową, która jest stanem zagrożenia życia. W przypadku hipoglikemii, poziom cukru należy wyrównać poprzez wypicie słodkiego napoju lub zjedzenie czegoś słodkiego.
Normy poziomu cukru
Chcąc mierzyć poziom cukru samodzielnie w domu, trzeba znać normy, aby móc prawidłowo interpretować wyniki pomiarów oraz wiedzieć, kiedy wynik jest nieprawidłowy i trzeba wybrać się do lekarza. Oczywiście inna jest norma poziomu cukru na czczo (czyli z samego rana, przed zjedzeniem śniadania), a inna gdy nie wykonujemy pomiaru na czczo. Poziom cukru na czczo powinien kształtować się na poziomie 70 – 99 mg/dl krwi. Jednak jeśli stężenie jest wyższe niż 99 mg/dl i mieści się w przedziale od 100 do 125 mg/dl, nie oznacza to jeszcze cukrzycy, ale jest już powodem do niepokoju. Jest to tak zwany stan przedcukrzycowy, będący wskazaniem do przeprowadzenia testu tolerancji glukozy. W przypadku więc takiego wyniku, trzeba odwiedzić lekarza. Stan przedcukrzycowy oznacza, że jeśli pacjent nie wprowadzi zmian do swojego stylu życia (ograniczenie spożywania słodyczy, więcej aktywności fizycznej itp.), może w przyszłości zachorować na cukrzycę. Cukrzyca jest rozpoznawana, gdy test obciążenia glukozą daje wynik ponad 200 mg/dl lub wyniki zwykłych pomiarów cukru przekraczają 125 mg/dl. Cukrzycę podejrzewa się także u osób z objawami, takimi jak na przykład wielomocz, wzmożone pragnienie, senność czy osłabienie.
Jak mierzyć poziom cukru w domu?
Pomiar poziomu cukru w domu jest bardzo prosty. Służy do tego niewielkie, przenośne urządzenie, zwane glukometrem. Pomiary wykonuje się na czczo oraz po upływie około dwóch godzin od każdego posiłku. W zestawie obok urządzenia jest także nakłuwacz oraz paski, na które należy nanosić próbki krwi. Przed skorzystaniem z glukometru należy umyć porządnie ręce w ciepłej wodzie. Nie powinno się dezynfekować palca przed nakłuciem środkami z alkoholem, gdyż może to spowodować zafałszowanie wyniku. Pasek umieszczamy w gnieździe testowym glukometru. Następnie za pomocą igły wykonujemy nakłucie, które powinno być na tyle głębokie, by kropla krwi wypłynęła samoistnie, gdyż uciskanie palca również może przyczynić się do fałszywego wyniku. Przykładamy pasek do kropli krwi do momentu aż urządzenie da sygnał dźwiękowy. Wynik notujemy wraz z godziną pomiaru oraz jego okolicznościami. Osoby, które z zalecenia muszą regularnie wykonywać takie pomiary, powinny prowadzić specjalny dzienniczek do kontroli glikemii we krwi, w którym notowany jest każdy pomiar.
Pomiary cukru w ciąży
Glukometr jest urządzeniem, które powinna posiadać każda kobieta w ciąży. Cukrzyca ciążowa dotyczy wielu przyszłych mam i jest to stan, który może doprowadzić do zagrożenia życia zarówno dziecka, jak i matki. Pomiary cukru w domu są więc koniecznością. Ciężarne z cukrzycą ciążową powinny mierzyć poziom cukru przynajmniej dwa razy dziennie. W przypadku zbyt wysokich wyników może być konieczne stosowanie insuliny. Pomiary cukru oczywiście pomagają też kontrolować efekty stosowanej diety cukrzycowej. Cukrzyca ciążowa dotyczy tylko kobiet w ciąży, jednak nierzadkie są również przypadki zachodzenia w ciążę kobiet chorych na normalną cukrzycę. W tym przypadku należy wykonywać pomiary nawet 4 razy dziennie, a także co 2-3 tygodnie wykonywać całodobowe profile glikemii.
Rodzaje i ceny glukometrów – jakie urządzenie wybrać?
Lekarze oczywiście preferują standardowe glukometry z igłami. Jednak w dobie nowoczesnych technologii i tutaj pojawiają się rozwiązania pozwalające uniknąć kłucia się kilka razy dziennie po palcach. Na rynku można znaleźć glukometry nieinwazyjne, które wystarczy przyłożyć do najbardziej ukrwionego miejsca na ciele. Urządzenie skanuje to miejsce i wyświetla wynik. Ceny glukometrów nie są zbyt wysokie. Standardowe urządzenia z podstawowymi funkcjami kosztują kilkadziesiąt złotych. Jednak można znaleźć i droższe, wykorzystujące nowoczesną technologię i mającą więcej dodatkowych funkcji. Jednak koszty związane z pomiarami cukru w domu nie zamykają się tylko w samym urządzeniu. Zazwyczaj glukometr jest na baterie, które trzeba regularnie wymieniać. Słaba bateria może spowodować nieprawidłowe pomiary. Oprócz tego trzeba dokupywać paski testowe czy nakłuwacze.
Czy wyniki pomiaru glukometrem są wiarygodne?
Oczywiście najbardziej wiarygodne będą wyniki badania laboratoryjnego. Jednak glukometr jest także dość wiarygodnym urządzeniem, zwłaszcza ten standardowy z igłą. Z wiarygodnością zaś pomiarów glukometrem nowoczesnym, bezinwazyjnym może być już różnie. Oczywiście, aby pomiar był wiarygodny, należy pamiętać o wyeliminowaniu czynników, które mogą zakłócać prawidłowe pomiary. Prawidłowość pomiaru zależy od:
- instrukcji – tak jak w przypadku każdego urządzenia, należy przed użyciem zapoznać się z instrukcją obsługi i informacjami od producenta;
- stanu baterii – na wyświetlaczu powinna pokazywać się informacja o słabej baterii;
- czystości glukometru – urządzenie po każdym użyciu należy umyć;
- stosowania odpowiednich pasków – najlepiej wybierać paski pochodzące od producenta glukometru i nie używać przeterminowanych;
- odpowiedniego przechowywania pasków;
- obecności źródeł fal elektromagnetycznych – należy wykonywać pomiary z dala od nich;
- prawidłowego wykonania nakłucia i pobrania próbki krwi;
