Hipoglikemię możemy kojarzyć z cukrzycą, objawia się gwałtownym spadkiem poziomu cukru we krwi. Tymczasem z hipoglikemią zmagają się osoby, nie będące diabetykami, a jednak mające problem z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi. Co to jest hipoglikemia, czym się objawia, jakie są jej przyczyny i jak postępować przy jej wystąpieniu?
Co to jest hipoglikemia, inaczej niedocukrzenie?
Hipoglikemia to inaczej niedocukrzenie, a więc stan, objawiający się gwałtownym obniżeniem glukozy we krwi. Jest ona poniżej normy, z definicji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dowiadujemy się, że hipoglikemia dotyczy stanu, kiedy stężeniu glukozy we krwi obniża się do wartości poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l).
Zastanawiając się, co to jest hipoglikemia, nierzadko utożsamia się ją z cukrzycą. U diabetyków ta przypadłość pojawia się stosunkowo często. Jednak nie tylko osoby chorujące na cukrzycę mają problemy z prawidłowym poziomem cukru we krwi. Ponadto u każdego mogą występować inne objawy, nierzadko charakterystyczne też dla innych chorób czy też zwykłego przemęczenia lub osłabienia organizmu. Objawy pojawiają się przy różnych stężeniach glukozy we krwi. Są osoby, u których nawet w przypadku wartości poniżej 70 mg/dl nie występują żadne symptomy, a dopiero przy skrajnie niskim poziomie cukru we krwi. Jeżeli dobrze znamy swój organizm i go obserwujemy, to możemy dostrzec nawet niewielkie zmiany, jakie w nim zachodzą. Im wcześniej zareagujemy, tym większa szansa na wdrożenie odpowiedniego leczenia w celu unormowania poziomu glukozy.
Objawy hipoglikemii
Objawy hipoglikemii mogą być bardzo różne. U niektórych występują przy glukozie na poziomie 70 mg/dl, a u innych dopiero poniżej 40 mg/dl. Czasem spadek cukru jest gwałtowny, innym razem występuje stopniowo. W każdym jednak przypadku jest niebezpieczny dla naszego zdrowia, a nawet życia. Ponadto objawy są uzależnione również od poziomu glukozy we krwi. Im jest on niższy, tym jest ich więcej i są bardziej zaawansowane. Niedocukrzenie rozpoznamy m.in. po nadmiernej potliwości i drżeniu rąk, a także silnym napadzie głodu. Pojawiają się ponadto problemy z koncentracją i zaburzenia równowagi. Osoba z niedocukrzeniem jest senna i osłabiona, niekiedy występują u niej kołatanie serca, zaburzenia widzenia, nudności i ból brzucha. Może też wystąpić uczucie niepokoju i lęku. W skrajnych przypadkach dochodzi do utraty przytomności, a przy braku reakcji i pierwszej pomocy nawet do zatrzymania akcji serca.
Jak można dostrzec, objawy hipoglikemii są bardzo zróżnicowane i łatwo jest je pomylić ze zwykłym osłabieniem organizmu czy po prostu przemęczeniem. Z tego powodu wiele osób bagatelizuje problem i nawet przez długi czas w ogóle go nie dostrzega. Choroba jednak przez cały czas postępuje, a objawy się nasilają. Objawy mogą zanikać, przez co są czasem niezauważalne. Trzeba jednak mieć świadomość ich konsekwencji, szczególnie tych skrajnych, kiedy dochodzi do utraty przytomności.
Przyczyny hipoglikemii
Zastanawiamy się niejednokrotnie, jakie są przyczyny hipoglikemii, skąd się bierze niedocukrzenie i dlaczego właściwie występuje u niektórych osób, a inne nie mają problemu z utrzymaniem prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Przyczyn niedocukrzenia jest bardzo dużo, podobnie jak jego objawów. W przypadku cukrzyków najczęściej jest to następstwo niewłaściwie dopasowanej dawki insuliny do aktualnego poziomu cukru we krwi. To samo dotyczy leku hipoglikemizującego.
Hipoglikemia występuje też u osób, które nie stosują odpowiedniej diety i nie odżywiają się w prawidłowy sposób. Przyczyniają się do tego mała kaloryczność posiłków i potrawy o dużej zawartości tłuszczu. Nienajlepiej na poziom cukru we krwi wpływa też niska zawartość węglowodanów w diecie. Dlatego też tak ważne jest, aby dieta była zbilansowana pod kątem składników odżywczych, nie należy unikać żadnego z nich, spożywać tłuszcze, białko i węglowodany w odpowiednich proporcjach.
Niedocukrzenie pojawić się może również przy nagłym intensywnym wysiłku fizycznym, kiedy nie uzupełnimy deficytu węglowodanów, które utraciliśmy w trakcie treningu. Na poziom cukru we krwi wpływają ponadto alkohol spożywany w nadmiarze, a także dieta redukcyjna i szybka utrata wagi.
Rodzaje hipoglikemii
Hipoglikemia występuje pod różnymi postaciami, wyróżnić możemy jej kilka rodzajów w zależności od poziomu glukozy we krwi. Najmniejsze spustoszenie w organizmie człowieka wywołuje hipoglikemia lekka, która jednocześnie jest najtrudniejsza do zdiagnozowania. Możemy o niej mówić, jeżeli stężenie glukozy jest na poziomie 50-70 mg/dl. Pojawiają się wtedy uczucie głodu, czasem bóle i zawroty głowy oraz drżenie rąk. W takiej sytuacji zazwyczaj występuje u nas odruch bezwarunkowy i sięgamy po coś do zjedzenia, mamy wtedy ochotę na słodkie produkty. Hipoglikemia umiarkowana występuje przy wartości 30-50 mg/dl. Oprócz wyżej opisanych objawów w jej przypadku może dojść też do zaburzeń w zachowaniu, niekontrolowanych reakcji oraz nadpotliwości. U wielu osób w takich okolicznościach wymagana jest pomoc drugiej osoby. Nie są one w stanie samodzielnie poradzić sobie ze swoim obecnym stanem, tracąc w znaczącym stopniu świadomość. To właśnie inna osoba powinna podać jej produkt szybko podnoszący cukier we krwi. Jeżeli poziom cukru spada do 20-30 mg/dl, to mamy do czynienia z hipoglikemią ciężką. Jest ona niebezpieczna dla zdrowia i życia, a jej konsekwencje mogą skutkować trwałymi zmianami w organizmie. Chory przy takich wartościach niejednokrotnie traci przytomność. Konieczne jest wtedy zaaplikowanie mu glukozy w formie zastrzyku.
Niedocukrzenie – pierwsza pomoc
U pacjentów z lekką i umiarkowaną hipoglikemią wystarczy podanie węglowodanów prostych, które w bardzo krótkim czasie przedostają się do krwioobiegu. W takich przypadkach bardzo dobrze sprawdza się coca-cola, a także łyżeczka cukru, np. rozpuszczona w szklance wody. Na rynku dostępne są też specjalne żele i tabletki z glukozą, które osoby mające problemy z niedocukrzeniem niejednokrotnie mają zawsze przy sobie.
Przy ciężkiej hipoglikemii potrzebna jest pomoc drugiej osoby. U takich pacjentów podawany jest glukagon, glukoza aplikowana domięśniowo. Stan pacjenta powinien się poprawić w ciągu 10 minut. Jeżeli tak się nie stanie, należy zaaplikować drugą dawkę. Jeżeli jednak osoba jest nieprzytomna, trzeba pamiętać, że nie podajemy jej nic doustnie. Układamy ją w pozycji bocznej i głowę odchylamy do tyłu. Dzwonimy na pogotowie, ponieważ istnieje wtedy konieczność podania glukozy dożylnie.
